Stephan van Hoof werkt aan business development en innovatie voor VolkerWessels. Hij zoekt naar manieren waarop de kennisdeling van de lokale en internationale ondernemingen centraal gefaciliteerd kan worden. Samen met de andere leden van het transitieteam Circulaire Bouweconomie richt van Hoof zich op de vraag: Hoe maken we de bouwsector circulair?
“Circulariteit in de bouw betekent dat als je iets bouwt je het na 20, 50 of 80 jaar weer kan afbreken en hergebruiken. Dat is nogal een stap ten opzichte van wat we nu doen.”
Praktische mentaliteit
Hoe kan de circulaire bouweconomie gestalte krijgen? Wat zijn de uitdagingen waar we voor staan en hoe los je deze op? Hoe kunnen bijvoorbeeld bouwblokken worden hergebruikt in plaats van materialen af te breken en deze aan het begin van de keten her te gebruiken? Van Hoof probeert de vragen praktisch te maken. “Je kunt mooie ideeën hebben, maar mijn vraag is altijd hoe dan?” Om hier een antwoord op te vinden is volgens van Hoof een creatieve en gestructureerde aanpak nodig. “Als je als bedrijf vooruit wilt dan moet je aan de ene kant enorm creatief zijn. Aan de andere kant is structuur nodig. Als je de creativiteit onbegrensd laat, wordt het namelijk een chaos. Pas dan kan je als bedrijf echte stappen maken.”
Gezamenlijke drive
Van Hoof omschrijft circulariteit als een actueel en belangrijk thema voor de bouwsector. “Het is mooi dat de Nederlandse overheid zich hier achter schaart en zegt hier willen we als Nederland goed in zijn. Je hebt een duidelijke drive te pakken. Je hebt als bouwsector samen met gebruikers, financiers en alles wat ermee te maken heeft een gezamenlijk doel. Door je gezamenlijk achter dit doel te scharen zie je dat ontwikkelingen sneller gaan.” Toch omschrijft van Hoof ook gelijk de uitdaging. “Je hoopt dat de overheid het vol houdt tot 2050. Dat is altijd de vraag met de politieke wisselingen die eraan komen. Het betekent namelijk veel; de ambitie 100% circulair in 2050. De bouwsector moet innoveren, nieuwe financiële modellen moeten ontstaan en gebruikers van onze producten moeten het willen, zoals je dat ziet met duurzame energie en zonnepanelen op het dak. Als je het betrekt op bouwbedrijven dan ligt daar de uitdaging en weer de vraag: Hoe gaan we het doen?’”
Stimulansen
“Circulariteit in de bouw betekent dat als je iets bouwt je het na 20, 50 of 80 jaar weer kan afbreken en hergebruiken. Dat is nogal een stap ten opzichte van wat we nu doen. Daar komen vraagtekens bij. Hoe ga je daar als bouwsector mee om? Ga je een legodoos maken en het in blokjes opdelen? In de bouw is innovatieontwikkeling nodig om daar te komen. Dat doe je samen met financiële partners, gebruikers en de overheid.” Volgens van Hoof kan de overheid hier een versnellende rol in spelen. “De overheid moet realiseren dat het van de grond krijgen van grote innovaties vraagt om effectieve stimulansen. Volgens van Hoof is er een mechanisme nodig waardoor het aantrekkelijk is om wijzigingen, veranderingen en innovaties er doorheen te krijgen. “Als het aantrekkelijk is, word je verleid om iets te doen. Anders gaan de hakken in het zand. Statiegeld op flessen is simpel. De doorlooptijd is heel kort. Het tijdsbestek in de bouw maakt het ingewikkeld. Een gebouw staat een lange tijd. Hoe ga ik er dan voor zorgen dat ik nu iets ga doen, waar waarschijnlijk iemand anders over 50 jaar weer waarde uithaalt?”
Olievlek aan voorbeelden
“In de sector bestaan al initiatieven die tonen wat we kunnen doen. Bijvoorbeeld het bouwen van een huis in één dag. Hierdoor is het mogelijk snel te bouwen, er is minder overlast voor de omgeving en het huis is herbruikbaar. Het huis is een bouwpakket dat in en uit elkaar gehaald kan worden. Het begint bij een paar bedrijven die voorop lopen en die olievlek probeer je groter te laten worden. De succesverhalen moet je gebruiken om mensen te overtuigen dat het anders kan. Ook op de internationale markt liggen er kansen voor Nederland. Op dit moment zijn er veel buitenlandse bedrijven in Nederland die aanbiedingen winnen. Dit kan het begin zijn van een beweging de andere kant op. Je bent expert op het onderwerp en het is relevant voor de hele wereld.”
Vragen beantwoorden
“Gelijktijdigheid speelt nu bij de nieuwe aanpak een rol. Circulariteit een stap verder pakken, betekent dat je met materialendepots werkt of dat je voor project A materialen uit project B haalt. Dat is nu ingewikkeld, maar als het groot wordt dan heb je beter zicht op wat er beschikbaar is. Dan moet je nadenken over hoe dat werkt. Gaat de aannemer zelf op zoek of is er een tussenpersoon als materialenmakelaar? Ook de logistiek is een onderwerp binnen circulariteit.” Van Hoof pakt dit nu al aan met een bouwhub. “Een grote plek buiten de stad waar materialen vandaan worden vervoerd. De overlast is minder in de stad en er is sprake van minder CO2-uitstoot. Enerzijds wordt dit getriggerd door een intrinsieke motivatie en anderzijds door randvoorwaarde die door de overheid worden gesteld.” Hetzelfde geldt voor een circulair viaduct. “Een geweldige uitdaging, maar de vraag blijft hoe gaan we dat doen? Gaan we dat over 20 jaar afbreken en ergens anders neerzetten? Hoe gaat een opdrachtgever daarmee om? Ontzettend veel vragen roept dit op en er is tijd nodig om hier een antwoord op te vinden.”
Info
Meer weten over het Rijksbrede programma ‘Nederland Circulair in 2050’ en het transitieteam Circulaire BouwEonomie? Kijk dan hier.
Zelf aan de slag met Circulair bouwen? Kijk op RVO.nl voor informatie, subsidies en netwerken.
