Vandaag heeft de Eerste Kamer een belangrijke stap gezet door de Wet collectieve warmte goed te keuren, wat de positie van warmtenetten en warmtegemeenschappen versterkt. Deze wetgeving biedt voor het eerst een juridisch kader voor bewoners en lokale ondernemers die samen, zonder winstoogmerk, een warmtenet willen opzetten. Het is een mijlpaal in de energietransitie, waarbij de kracht van lokale initiatieven in de warmtevoorziening wordt erkend. Organisaties zoals Energie Samen hebben jarenlang gepleit voor deze erkenning naast grote publieke warmtebedrijven.
“Warmte gemeenschappen die zonder winstoogmerk werken, spelen een grote rol in de overgang naar duurzame energie”
Warmtenetten basis gemeenschapsinitiatieven
Met de goedkeuring van deze wet krijgen warmtegemeenschappen een stevige basis om zich te ontwikkelen. Het gaat hierbij om netwerken voor warmte die door bewoners zelf worden beheerd. Dit is een grote stap vooruit. Veel hangt af van een motie die later vandaag wordt besproken. Deze motie bepaalt of er structureel budget komt voor deze initiatieven. Zonder financiële steun blijft de praktische uitvoering voor veel gemeenschappen een uitdaging, ondanks de wettelijke erkenning.
Siward Zomer van Energie Samen wijst op het belang van financiering. Hij stelt dat zonder middelen het werk vaak in vrije tijd moet gebeuren. Dit maakt het lastig om een professionele structuur op te bouwen. Een gelijk speelveld is volgens hem alleen mogelijk met voldoende budget voor expertise en projecten.
Brede steun voor lokale warmte oplossingen
In het debat over de Wet collectieve warmte was in de Eerste Kamer was veel steun te zien voor deze aanpak. Ferd Crone wees op het huidige ongelijke speelveld voor burgerinitiatieven. Andrea van Langen-Visbeek van BBB sprak over het belang van ontwikkeling van onderop. Theo Bovens van het CDA vroeg om middelen na afronding van een lopend onderzoek. Niko Koffeman van de Partij voor de Dieren benoemde de groeiende rol van bewoners in gemeenten.
“Deze politieke steun toont aan dat de waarde van gezamenlijke warmtenetten steeds breder wordt gezien. Gemeenschappen die zonder winstoogmerk werken, spelen een grote rol in de overgang naar duurzame energie. De wet biedt hiervoor nu een fundament, al blijft financiering een open vraag”, zo laat het Energie Samen weten.
Praktijkvoorbeeld van warmtenetten in Amsterdam
Een inspirerend voorbeeld is het KetelhuisWG in Amsterdam, waar bewoners al een buurtwarmtenet bouwen. Dit net zal zo’n 1.200 woningen en bedrijven van aardgas afhelpen. De coöperatie behoudt volledig eigendom, zodat bewoners zelf bepalen hoe het netwerk werkt en welke tarieven gelden. Dit project, te vinden op KetelhuisWG, laat zien wat mogelijk is met een goede basis en steun. Het onderstreept hoe belangrijk de Wet collectieve warmte is voor de toekomst van lokale energievoorziening.
Op de openingsfoto is de bouw te zien van het buurtwarmtesysteem van energiecoöperatie KetelhuisWG op het WG-terrein in Amsterdam Oud-West. De ondergrondse technische ruimte is in aanbouw. Tegelijkertijd worden leidingen aangelegd, worden de bronnen voor warmte-koudeopslag (WKO) geboord en zijn de warmtepompen onderweg. Deze werkzaamheden maken deel uit van de uitvoering van het warmtenetten buurtwarmtesysteem op basis van aquathermie, dat gebruikmaakt van warmte uit het Jacob van Lennepkanaal.
700 energiecoöperaties
Energie Samen is de landelijke koepel van energiegemeenschappen in Nederland. De organisatie ondersteunt lokale duurzame energie -initiatieven. De koepel pleit voor lokale duurzame energie en bevordert burgerbetrokkenheid. 700 energiecoöperaties in het hele land, stellen buurten, dorpen en steden in staat om gezamenlijk een bijdrage te leveren en eigenaar te zijn van hun eigen duurzame energie- en collectieve warmte -voorziening.
