In een tijd waarin de bouwsector zoekt naar stabiliteit, laten architectenbureaus een voorzichtig herstel zien. De nieuwste BNA Conjunctuurmeting, uitgevoerd door Panteia, biedt inzicht in een branche die balanceert tussen optimisme en hardnekkige knelpunten. Trage vergunningverlening en stagnatie bij ontwikkelaars remmen de vooruitgang, maar de verwachtingen voor 2025 zijn hoopvol. Innovatie in transformatie en verduurzaming biedt kansen voor een Architect om impact te maken. Dit samenspel van technologie en creativiteit kan de sector verder helpen.
Architect ziet voorzichtig herstel
De marktsituatie onder architectenbureaus is stabiel met een gematigd positieve outlook. Vier op de tien bureaus ervaren de situatie als goed, terwijl de helft deze als redelijk bestempelt. Dit beeld, afkomstig uit de najaarsmeting van 2025, toont een sector die langzaam opkrabbelt. Toch blijft de productie grillig. 27 procent van de bureaus zag een stijging, terwijl een even groot deel een daling noteerde.
Belemmeringen spelen nog steeds een grote rol. Bijna twee derde van de bureaus kampt met obstakels, vooral door trage vergunningverlening en stagnatie bij ontwikkelende partijen. Dit remt de snelheid waarmee een Architect projecten kan realiseren.
Productie en werkvoorraad onder druk
De gemiddelde werkvoorraad is gedaald naar 4,9 maanden, tegenover 5,3 maanden eerder dit jaar. Een vijfde van de bureaus noemt deze voorraad groot, terwijl 29 procent deze als klein inschat. Dit verschil illustreert de ongelijkheid binnen de sector. Vooral kleinere bureaus voelen de druk om opdrachten binnen te halen.
Desondanks blijft de focus op efficiëntie. Architecten zoeken naar manieren om processen te verbeteren, bijvoorbeeld door digitale tools in te zetten voor projectmanagement. Dit kan de doorlooptijd van projecten verkorten en de samenwerking met gemeenten optimaliseren.
Transformatie en verduurzaming als groeimarkten
De toekomst biedt kansen, vooral in transformatie en verduurzaming van bestaande gebouwen. Architectenbureaus zien een groeiend belang in renovatie en hergebruik, sectoren waarin een Architect een sleutelrol speelt. Opdrachtgevers zoals projectontwikkelaars worden gezien als een belangrijke groeimarkt. Daarnaast blijven woningbouw en gemengde projecten populair.
Deze ontwikkelingen vragen om slimme ontwerpen die niet alleen esthetisch zijn, maar ook duurzaam. Denk aan systemen die energieverbruik verminderen of materialen hergebruiken. Dit soort innovaties verlicht de werklast en verhoogt de impact van elk project.
Regeldruk blijft een uitdaging voor de architect
Een ander knelpunt is de toenemende regeldruk. Vergunningverlening, milieuregelgeving en bezwaarprocedures vormen grote obstakels. Ruim zes op de tien bureaus besteden minstens 10 procent van hun tijd aan administratieve verplichtingen. Bij een kwart is dit zelfs 20 procent of meer, wat vooral kleinere Architecten zwaar belast.
De verwachting is dat deze druk de komende twee jaar alleen maar toeneemt. Dit vraagt om oplossingen, zoals digitale platforms die administratie stroomlijnen. Het doel is om meer tijd vrij te maken voor creatief ontwerpwerk.
Aanbestedingen en de rol van de architect
Deelname aan aanbestedingen verschilt sterk per bureau. Vier op de tien architecten doen mee aan Europese of Nederlandse aanbestedingen. Maar bij bureaus met meer dan vijf medewerkers ligt dit percentage op 81 procent. Kleinere bureaus blijven achter door gebrek aan capaciteit en hoge kosten. Gemiddeld komt 8 procent van de omzet uit aanbestedingen, met uitschieters bij grotere spelers.
De BNA Conjunctuurmeting 2025 is hier in te zien (pdf).
