Begroeide daken

De Green Deal Groene Daken organiseerde een brainstormsessie bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) in Wageningen. Centraal stond de vraag ‘Hoe creëren we een win-win verdienmodel voor groene daken?’ Het was de tweede kennisbijeenkomst. De eerste sessie vond plaats eind 2014 na de ondertekening van de Green Deal, begin september, met staatssecretaris Sharon Dijksma. Deze stond in het teken van kennismaking en oriëntatie.

Tijdens deze sessie presenteerde Friso Klapwijk, aanwezig namens de VHG als ondertekenaar en voor de dakdokters afgevaardigd van de club ‘Amsterdam Rooftop Solutions’ de voordelen van ‘groendaken’ en Christoph Maria Ravesloot, lector Innovatiemodellen Duurzame Energie onderzoeksthema Techniek van InHolland hogeschool de waarde van begroeide daken. Cristoph Maria gaf direct aan dat hij zich enigszins een Don Quichot voelt op het gebied van de terminologie: “begroeide daken is de enige juiste benaming maar de term groendak is helaas veel meer ingeburgerd, maar dekt zeker niet de lading. Ik ben wel bang dat ik het na zo’n lange tijd ga afleggen.”

Friso Klapwijk vertelde over de 12 thema’s met 47 publieke voordelen van begroeide daken en 18 private voordelen die in zijn gemeente met alle deelnemende bedrijven aan ‘Amsterdam Rooftop Solutions’ samengesteld werden. De thema’s variëren van opbrengsten Urban heat island mitigatie tot de stedelijke voedselproductie, verbetering biodiversiteit, geluidsdemping, esthetica, verbeteringen welzijn van de mens tot vastgoedwaarden, werkgelegenheid en lokale verbetering van wateropvang, middels waterbuffering. Belangrijkste vraag in de gesprekken met stakeholders was: Voor wie is welke waarde wat waard? Ze ontdekten dat voor de ene stakeholder bijvoorbeeld koeling van belang is en voor de andere het groene uitzicht. Het overzicht met waarden is van belang om het gesprek te voeren. Hij betoogt dat het niet alleen over inhoud gaat, maar ook over marketing om dakeigenaren mee te krijgen.

Ravesloot ging in op de waarde van begroeide daken en hoe je deze waarde in cijfers uit kunt drukken door middel van een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA Model) De rekentool is indertijd uitgewerkt door studenten van de Hogeschool in Rotterdam samen met de gemeente Rotterdam. De tool maakt een vergelijking voor 20 jaar en 40 jaar. “MKBA’s dien je met argwaan te benaderen, ze leveren cijfers op, maar hoe hard zijn die cijfers? En aan alleen een waarde in euro’s heb je niet genoeg voor het beoordelen van de waarde van een begroeid dak. Partijen moeten in eerste instantie echt een begroeid dak willen”, aldus Christoph. Maria en hij waarschuwt bovendien dat de WOZ waarde toeneemt met een begroeid dak, waardoor de waterschapsbelasting ook wordt verhoogd in het huidige systeem. Door de BTW en inkomstenbelasting op arbeid vloeit bovendien de helft van de investering terug in de staatskas. “Kortom, een MKBA kan het gesprek met stakeholders ondersteunen, maar moet geen doel op zich zijn.”
De conclusies van beide sprekers kwamen aardig overeen met het vervolg van de brainstormsessie: De uitdaging zit in het voor elkaar krijgen van de investering van verschillende partijen die ook zullen mee profiteren van de maatschappelijke baten van begroeide daken. Bovendien moet je het gewoon doen!

Wat maakt een dak geschikt?

Om tot een verdienmodel te komen is het van belang eerst het type dak met de dakeigenaar te definiëren.
“We hebben gekeken naar particuliere woningen vooral van een VvE en particuliere eigenaar; huurwoningen van de woningcorporatie; bedrijfsmatige panden zoals een kantoor of fabriek; commercieel (verhuurbaar) vastgoed én publieke gebouwen zoals scholen, sporthallen, gemeentehuis of theater. Niet voor ieder type woning zal het even eenvoudig zijn om te komen tot een rendabel verdienmodel”, erkent Steegman, directeur van Leven op Daken, initiator van de Green Deal. “In de ­particuliere woningbouw is het dakoppervlak vaak te klein, en bovendien is de hellingshoek waar de dak­pannen op liggen voor een standaard begroeid dak meestal te groot. Maar zijn er ook veel mogelijkheden die nu nog onbenut blijven. Dat komt mede omdat er vaak naar de directe opbrengsten wordt gekeken en de maatschappelijke meerwaarde niet mee wordt genomen.”

‘Dak-dating’

De maatschappelijke meerwaarde is een moeilijk grijpbaar begrip voor velen. “Tijdens een van de sessies noemde iemand het woord ‘dak-dating’. Die term omvat een groot deel van de lading. Door een begroeid dak aan te leggen, kun je ontmoetingsruimten creëren en een buitenruimte waar het goed toeven is. Inventieve nieuwe dakconcepten. Dat kan voor woningcorporaties en vastgoedondernemers heel interessant zijn. Weliswaar verhoogt het de huurprijs niet, maar de verhuurbaarheid is er wel extra bij gebaat.” Steegman wijst er verder op dat er zowel maatschappelijk als financieel winst te behalen is door daken anders te benutten. “Zowel gemeenten, zorg- en schadeverzekeraars als waterschappen hebben er allen baat bij dat er meer begroeide daken worden gerealiseerd waarbij ook regenwater wordt vastgehouden. Ook de leverancier/ producent profiteert bij de ontwikkelingen van inventieve gebruiksdaken. Als alle partijen afzonderlijk al een deel van die winst terug geven aan alle opdrachtgevers/ eigenaren ontstaat een win-winsituatie en zal er veel meer groen op daken worden gerealiseerd”

Resultaat vijf concepten verdienmodel

Vanuit deze tweede brainstormsessie ontstond een eerste selectie voor de verder uit te werken concepten:

Voor het vervolg van de volgende sessies worden de vijf concepten voor een verdienmodel samen in separate werkgroepen verder uitgewerkt. In juni is een volgende plenaire sessie om de resultaten van de werkgroepen te bespreken, en van daaruit door te pakken naar kansen en knelpunten, onder meer in wet- en regelgeving. Wilt u betrokken worden bij de Green Deal Groene Daken of participeren in de vijf concepten verdienmodel dan kunt u contact opnemen met Anne-Marie Bor via Ambor creatie.