Gebouwen worden steeds digitaler. Programmeren is het nieuwe bouwen. Dat heeft consequenties voor de rolverdeling binnen een bouwproject. Het nieuwe kantoor van Plantronics is een mooi voorbeeld. De opdrachtgever stelde intern een IT’er aan als eindverantwoordelijke. De installateur werkte op zijn beurt nauw samen met de softwareleverancier. Slim kantoor dankzij slimme software.
IT’er Özgun Isik kreeg tijdens het ontwerpproces de verantwoordelijkheid over het nieuwbouwproject. Zijn persoonlijk verhaal laat zien hoe nieuwe technologie soms ook om een nieuwe manier van werken vraagt. “Ik werkte jarenlang als IT’er voor Plantronics en raakte vanuit die functie bij het nieuwbouwproject betrokken. Tijdens het project maakte ik de switch naar facility manager. Dat was nieuw voor me.” Het ging hem blijkbaar goed af, want inmiddels is Isik Manager of Global Facilities & Workplace Services en regelt hij wereldwijd de huisvesting van het bedrijf.
‘De stap van IT’er naar facility manager is logischer dan het op het eerste oog lijkt’
Is hier sprake van een uitzonderlijke stap? Van een omhooggevallen IT’er? Van een uitzonderlijk talent? De stap van IT’er naar facility manager is logischer dan het op het eerste oog lijkt. Isik is het vleesgeworden voorbeeld van de verbinding die gebouw en technologie, – meer nog, gebouw en computer – anno 2016 met elkaar zijn aangegaan. Omdat automatisering een nogal technisch verhaal is, blijken veel opdrachtgevers nauwelijks op de hoogte van de mogelijkheden. Daar was in dit geval geen sprake van. Vanuit zijn achtergrond wist Isik als geen ander wat je met programmeren allemaal kunt. En programmeren wordt in de gebouwde omgeving steeds belangrijker. Maar daarover later meer.
Cradle-to-Cradle
Eerst terug naar het nieuwe kantoor, dat gebouwd is op Park 20/20 in Hoofddorp. Dat is niet zomaar een bedrijventerrein. Investeerders, bouwers en bedrijven sloegen de handen ineen om samen aan de slag te gaan met cradle-to-cradle. Binnen de community die op het park is ontstaan wordt kennis gedeeld en van elkaar geleerd. Samen op weg naar een verantwoorde economie. Niet gek dat voor de diverse nieuwbouwprojecten op het terrein in automatisering wordt geïnvesteerd. Gebouw automatisering heeft zich immers de laatste jaren bewezen als tool die het werken aangenamer én efficiënter kan maken.
Zo ook voor de nieuwbouw van het Europees hoofdkantoor van Plantronics. Deze producent van audiocommunicatieoplossingen had hoge ambities voor het nieuwe gebouw. Niet gek voor een bedrijf dat zelf onder meer producten ontwikkelt op de rand van audiotechniek en gebouwautomatisering. In het bestek was veel aandacht voor smart working en energie-efficiëntie. Bij de vertaling van deze eisen naar technische oplossingen kon Isik als beginnend facility manager leunen op de ervaring van installateur Homij. In de vaart van de technologie is ook hun rol anders geworden. De meet- en regelinstallaties werden door hen in nauwe samenwerking met automatiseerder Celsius Benelux aangelegd. Daarbij was Celsius verantwoordelijk voor het integrale automatiseringspakket: klimaat, licht en beveiliging.
‘Op termijn moet het mogelijk zijn om al onze gebouwen over de wereld vanuit één computerprogramma te beheren’
Eén automatiseerder
Chantal Meilink, projectmanager namens Homij, legt uit dat de werkzaamheden van de installateur aan het veranderen zijn. “Wij fungeerden als system integrator, adviseur en coördinator op de bouw. We hebben Celsius ingeschakeld als onderaannemer omdat we ze kennen vanuit een eerder project op Park 20/20.” Voor het nieuwe kantoor werd bewust gekozen voor één automatiseerder die het integrale pakket kon verzorgen. Meilink: “Voorheen werkte de ene automatiseerder met een bepaald systeem en een tweede automatiseerder weer met een ander. Dat leverde in het verleden nog wel eens problemen op, omdat de systemen niet met elkaar bleken te kunnen communiceren.” Dat maakt het lastig om bijvoorbeeld klimaat en licht te integreren in één gebouwbeheersysteem. En om de functies via één programma op de pc te kunnen aansturen. Meilink vervolgt: “Door de automatisering van de installaties en de regeltechniek bij één partij neer te leggen kan dit wel. We hebben dan ook gemerkt dat de oplevering vele malen vlotter ging.”
Ruud van de Rol, projectmanager namens automatiseringspartij Celsius, kan daar natuurlijk alleen maar ja en amen op zeggen. “Fijn dat we het integrale pakket konden leveren. Geen gedoe met het opvragen van stukken van conculega’s, halve informatie krijgen en er vervolgens achter komen dat er toch iets anders is geleverd dan gezegd. We hebben alles intern kunnen voorbereiden, waardoor het hele proces veel vlotter ging. Het hielp dat onze monteurs en die van Homij samen de installatie konden doen.”
Automatiseren in een BIM-kader
De leidingen en de luchtkanalen, de verlichting en de schakelingen – de hardware dus – werden in de ontwerpfase ‘ingetekend’ in 3D BIM door Homij. Binnen dat raamwerk werd door Celsius de meet- en regeltechniek en de software ingepland. “Het grote voordeel is dat je op voorhand tot in detail kunt zien waar je eventueel tegen problemen aanloopt. Bijvoorbeeld met de regelpunten; dat er niet dwars door een stalen balk wordt ontworpen. Als dat tijdens de bouw moet worden opgelost kost dat veel meer tijd en moeite”, zo verklaart Meilink.
Alle drie geven ze aan dat het fijn is om op voorhand een gedetailleerd beeld te hebben van het gebouw. Isik beaamt dat ook de opdrachtgever hier baat bij heeft. “Geweldig om van tevoren te kunnen zien hoe het gebouw er uit gaat zien, ook in verband met de functionaliteit, die zo veel inzichtelijker wordt.”
“Het is dan ook direct inzichtelijk of en waar er nog wijzigingen kunnen worden aangebracht”, reageert Meilink. “Anders gezegd: of het systeem dat is bedacht ook het systeem is dat de eindgebruiker wil. Dat kun je natuurlijk beter vooraf bepalen dan tijdens de bouwfase.”
Meilink beaamt dat met het voortschrijden van de technologie ook de traditionele rollen in de bouwwereld door elkaar worden geschud. Wat betreft meet- en regeltechniek is programmeren belangrijker geworden dan inregelen. Dat was voor Meilink ook een reden om dit over te laten aan Celsius. “We hebben het contact tussen Celsius en Plantronics zo veel mogelijk gestimuleerd. Door goede onderlinge en rechtstreekse communicatie worden misverstanden voorkomen.
Zo hebben we geborgd dat wensen van de opdrachtgever goed vertaald werden en dat andersom de techniek goed uitgelegd wordt aan de opdrachtgever.”
‘Automatisering heeft zich de laatste jaren bewezen als tool die het werken in een kantoor aangenamer én efficiënter kan maken’
Taal van de techneut
Terug naar IT’er Özgün Isik. Het gebeurt lang niet altijd dat opdrachtgevers een leidinggevende met technische bagage aanstellen, ook al is er sprake van een automatiseringsproject. Maar in dit geval waren de voordelen evident: “Het praat makkelijker als je dezelfde taal spreekt”, aldus Ruud van de Rol. Ook voor Isik was het een groot voordeel dat hij in zijn ‘eigen taal’ met de betrokken partijen kon communiceren. Het was voor hem zoals gezegd voor het eerst dat hij een dergelijk gebouw uit het niets opzette en hij kon zich geen fouten permitteren. Aan ambitie was geen gebrek. Isik: “We dachten in eerste instantie: laten we een gebouw neerzetten dat zover geautomatiseerd is dat je er tegen kunt praten en dat eventueel terug praat. Dat was iets te hoog ingezet. De betrokken partijen hebben mij daarna goed geholpen bij het kiezen van de juiste functionaliteit.”
Uit zijn woorden blijkt dat hij eigenlijk nóg verder wil gaan dan de uitvoerende partijen. En dat terwijl automatiseerders vaak moeite moeten doen om eindgebruikers te overtuigen van het voordeel van automatisering. Het zal er mee te maken hebben dat Plantronics zelf een high tech bedrijf is, wat ook blijkt uit de toekomstplannen met het gebouw. Want de oplevering vond dit najaar plaats. Het werk van Meilink en Van de Rol is gedaan, op wat finetuning na. Maar Isik heeft de smaak te pakken.
“De techniek ontwikkelt zich snel door. Een belangrijke eis was dan ook dat aanpassingen aan het systeem en nieuwe koppelingen in de toekomst makkelijk gedaan kunnen worden.” Ontwikkelingen op bijvoorbeeld het gebied van efficiënt flexwerken en data-analyse zijn allemaal in te passen.
Naast de kantoren, meeting rooms, lobby en restaurant, is een groot gedeelte van het gebouw bedoeld als experience room. Die zal komend jaar geopend worden. Dit gedeelte van het gebouw zal fungeren als het Europese uithangbord van Plantronics. Klanten krijgen er de gelegenheid om de producten en technologieën aan den lijve te ervaren. Zo wordt er onder andere een kantoorruimte gesimuleerd waar inzichtelijk wordt gemaakt hoe geluid zich gedraagt. Dat is een hele andere tak van automatisering, die door het audiobedrijf zelf wordt ontwikkeld.
Isik is dik tevreden met het gebouw zoals het nu is. Op de vraag hoe hij terugkijkt op het project en zijn eigen rol reageert hij: “Met trots en ongeloof.” Maar dat weerhoudt hem er niet van om groots te denken. En dat moet ook, in zijn rol als facility manager worldwide. “Over het platform van Celsius ben ik zeer te spreken. Je kan het alle kanten op programmeren. Dat biedt in de toekomst geen enkele belemmering. Op termijn moet het mogelijk zijn om al onze gebouwen over de wereld vanuit één computerprogramma te beheren. Die mogelijkheid was voor mij erg belangrijk.”
Voor het eerst paste Celsius ook beveiliging toe. Nog niet gekoppeld met licht en klimaat, maar dat is op termijn wel de bedoeling. Ruud van de Rol: “Dat zou betekenen dat bijvoorbeeld met het inschakelen van het alarm alle verlichting automatisch uitschakelt en de verwarming op de nachtstand springt. We gaan steeds meer naar één geïntegreerd systeem toe dat vooral voor de gebruiker meer voordelen oplevert.”
Tekst: Daan Groeneveld
Beeld: Plantronics
