De besluitvorming in prestigieuze infrastructurele projecten, zoals de Tweede Maasvlakte, duurt lang. Bovendien zijn de projecten altijd duurder dan verwacht. Uit promotieonderzoek van Sander Merkus blijkt nu dat bestuurders de besluitvorming gebruiken als springplank voor hun eigen agenda.
Invalshoek
Onderzoek naar besluitvorming over grote projecten is vaak gericht op het zoeken naar manieren om besluiten snel en binnen budget te kunnen nemen. Dit onderzoek heeft een nieuwe invalshoek en laat zien dat bestuurders minder met tijd en budget bezig zijn, en besluitvorming vooral gebruiken als middel om hun eigen agenda te realiseren.
Besluitvorming
Sander Merkus: ‘Ministers, gedeputeerden en wethouders dienen als volksvertegenwoordiger de belangen van hun achterban. Ze onderhandelen daarom eerst een hele tijd om samen een compromis te bereiken dat nodig is om uiteindelijk een besluit te kunnen nemen. Begrijpelijk, maar niet bevorderlijk voor een snelle besluitvorming.’
Gezamenlijk belang
Vaak zijn de uitgangspunten van de partijen verschillend. Voor de stad Rotterdam was het doel van de Tweede Maasvlakte bijvoorbeeld om zo veel mogelijk schepen te ontvangen. Het Ministerie van Ruimtelijke Ordening wilde echter bedrijven laten verhuizen naar de Tweede Maasvlakte, zodat er meer ruimte in de stad zou komen. In dit voorbeeld hebben beide partijen baat bij het plan, maar als bestuurders geen gezamenlijk belang kunnen onderhandelen, verloopt de besluitvorming toch moeizaam.
Perspectief
Het onderzoek van Merkus kan partijen die nu vaak diametraal tegenover elkaar staan, bij elkaar brengen. Zijn perspectief op besluitvorming geeft inzicht in de bestuurlijke agenda’s bij zulke grote projecten. ‘Als we de besluitvorming beter begrijpen, kunnen we daar uiteindelijk op besparen.’
Belang van betekenisgeving
De besluitvorming in infrastructurele projecten is niet eerder gekoppeld aan het belang van betekenisgeving voor bestuurders; zij willen via een besluit hun eigen plannen realiseren en zijn daarom minder gefocust op een snelle realisatie binnen het gestelde budget. ‘Bedenk niet wat jij voor besluitvorming kan doen, bedenk wat besluitvorming voor jou kan doen’, is dan het motto.
Promotie
Sander Merkus promoveerde op 24 november 2014 aan de faculteit der Sociale Wetenschappen van de VU Amsterdam met de dissertatie ‘Struggling for meaning in the Dutch infrastructure sector. An interpretative analysis of political-executive decision making practices’.
