De herbestemming van erfgoed kan leegstand in krimpgebieden tegengaan. Gemeenten in krimpgebieden maken echter nog te weinig werk van herbestemming van leegstand. Er is meer mogelijk dan momenteel wordt gedaan. In het krimpbeleid heeft erfgoed nog geen volwaardige plek gevonden.
Zo luidt de conclusie van een onderzoek van Telos, universitair kenniscentrum voor duurzame ontwikkeling in Tilburg. Telos deed in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed naar bestuurlijke organisatie van herbestemming in krimpgebieden. Met de onderzoeksresultaten wil de Rijksdienst aan gemeenten laten zien dat de functie cultureel erfgoed op regionaal niveau niet moet worden onderschat. “Erfgoed kan bezoekers en ondernemers trekken. het maakt bewoners (opnieuw) trots op hun leefomgeving en het biedt een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten.”
Blokkades in de praktijk
Telos concludeerde drie problemen die een volwaardig gebruik van cultureel erfgoed in krimpgebieden in de praktijk in de weg staan. Ten eerste hebben gemeenten onvoldoende capaciteit voor erfgoedzorg. Decentralisatie van verschillende beleidsterreinen naar gemeenten heeft tot taakverzwaring geleid, waardoor er lokaal minder middelen en menskracht voor erfgoed beschikbaar is. Ten tweede vraagt herbestemming van erfgoed om een andere, nieuwe, aanpak, dan de gangbare processen voor traditionele vastgoedontwikkeling, of het verstrekken van subsidies voor de instandhouding van monumenten. Tot slot blijkt de samenwerking tussen gemeenten onderling beperkt tot voorzieningen en woningen. Op het terrein van erfgoed wordt niet of nauwelijks samengewerkt.
Regionale samenwerking
Dat betekent dat middels regionale samenwerking, waarbij gemeenten gezamenlijke afspraken maken en van elkaar leren, werk kan worden gemaakt van de herbestemming van leegstand erfgoed in krimpgebieden. De Rijksdienst zet zich met het programma ‘Herbestemming als gebiedsopgave’ in om de regionale samenwerking te versterken tussen publieke en private partijen. “Regio’s moeten zicht krijgen op de gezamenlijke opgaven en kansen. Dat gebeurt nu onder andere bij Parkstad in Zuid-Limburg, waar leegstaand erfgoed verbonden wordt met toerisme waar de regio sterk op inzet. De aanpak moet uitmonden in meer samenhang tussen erfgoed, toeristisch ondernemerschap en de regionale economie”, aldus de Rijksdienst. In Noord-Nederland wordt door Rijksdienst, provincie en gemeenten, gewerkt aan regionale aanpak binnen het programma Herbestemming Noord.
