Hoewel het aantal vluchtelingen dat Nederland binnenstroomt de laatste tijd afneemt, blijft huisvesting nodig. De zoektocht naar geschikte oplossingen gaat onverminderd voort. Leegstaande bedrijfsruimte blijkt prima geschikt voor opvang. Met een op maat gefreesd inbouwpakket maakt een team van de TU Delft, faculteit Bouwkunde, er een nieuw ‘thuis’ van voor ontheemden. Het prijswinnende idee ‘ComfortCity’ zorgt voor diversiteit en leefkwaliteit en kent lage productiekosten.
Vluchtelingen en statushouders worden meestal ondergebracht in tijdelijke bouwsels. Maar waarom niet gebruik maken van de miljoenen vierkante meters leegstaande bedrijfsruimte, aldus Anneloes de Koff op de website van de faculteit. “Dan heb je het dak al. Als je die als ‘regenjas’ gebruikt kun je je volledig concentreren op de woningen. Met ons systeem worden ze comfortabeler en aanpasbaar aan de culturele achtergrond en gezinssamenstelling.”
Culturele diversiteit komt terug in ontwerp
De Koff studeerde af met haar project ComfortCity. Het systeem dat ze met haar begeleider Pieter Stoutjesdijk bedacht, bestaat uit OSB-platen (of EcoBoard) die door een CNC-frees op maat worden gezaagd. Dat is volgens de ontwikkelaars dankzij digitale productietechnieken een fluitje van een cent. Een demontabele staalconstructie fungeert als skelet. Nadat een professioneel bedrijf dat overeind heeft gezet, kunnen de vluchtelingen zelf bepalen welke woningindeling en meubelen ze willen. Met de panelen, die voldoen aan het Bouwbesluit, is bijna elke vorm te maken. Die aanpasbaarheid is belangrijk, stelt De Koff. “Arabische gezinnen hebben bijvoorbeeld graag een configuratie waarin de slaapvertrekken zijn gescheiden van de woonvertrekken. Dat is hiermee eenvoudig te realiseren.”
‘Stadje in een bedrijfshal’
De latere bewoners krijgen dus veel ruimte om zelf hun woning in elkaar zetten. De lichte, voorgezaagde standaardelementen vormen samen een soort jigsaw puzzel. Bouwen is simpel dankzij meegefreesde koppelingen, die zich laten vastzetten met een inbussleutel. De elementen zijn zo ontworpen dat ze maar op één manier in elkaar passen. Kamers zijn compact, conform de COA-eis. Maar door een tussenwand weg te halen is het vloeroppervlak simpel te verdubbelen tot een familiekamer. Het systeem van wand- en vloerpanelen is sterk genoeg om in twee lagen te bouwen. “Dat zorgt voor een lage vierkantemeterprijs en een levendige opzet”, zegt Pieter Stoutjesdijk. Het modulaire concept is vooral geschikt voor leegstaande bedrijfshallen, in kantoorpanden zouden tussenmuren het creëren van ‘dorpjes’ in de weg staan. Met het bouwconcept zijn namelijk ook winkeltjes en werkruimtes langs een centrale binnenstraat te maken. De onbewerkte houten panelen bieden daarbij privacy en zorgen voor verbetering van de akoestiek. “De hoogteverschillen, lange binnenstraat, open ruimtes en grillige vormgeving geven het gevoel van een stadje.”
Winnend ontwerp
ComfortCity is één van de zes winnaars van de prijsvraag ‘A Home away from Home’ van het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA). Een jury koos het ontwerp uit 366 ingediende ontwerpvoorstellen voor innovatieve huisvesting van asielzoekers. Omdat het bouwmateriaal goedkoop is en de constructiemethode simpel, is de prijs volgens berekeningen ongeveer 2 euro per asielzoeker per dag. “Maar die prijs kan dalen naar €1,60 per dag, als ComfortCity minstens tien jaar op één plek blijft staan”, zegt Stoutjesdijk. Een energienul-variant is ook al doorgerekend. “Die is geüpgrade met zonnepanelen en een zonneboiler en gebruikt infraroodpanelen als verwarming”, vertelt De Koff. “Theoretisch kunnen we op het dak van het bedrijfsgebouw 290.000 kW stroom per jaar opwekken. Ruim genoeg voor iedereen.” Het Bouwkunde-team van TU Delft bouwt de komende maanden een proefhuis volgens het ComfortCity-concept. Dat is te zien tijden de Dutch Design Week 2016. Daar zijn ook prototypes van de andere winnaars van ‘A Home away from Home’ te bezichtigen.
