De aanpak van leegstand moet door gemeenten in samenwerking met de markt worden aangepakt. Daarbij ziet de markt een faciliterende rol weggelegd voor gemeenten. Dit blijkt uit onderzoek van de TU Delft naar het succesvolle Transformatieteam Rotterdam. Gebiedsgericht werken en een stimuleringsfonds voor verlaging van leges en OZB kunnen het succes versterken.
In Rotterdam heeft in de periode 2011-2014 ruim 200.000 vierkante meter leegstaande kantoorruimte een nieuwe functie gekregen. Volgens onderzoeker Hilde Remøy (Management in the Built Environment) is een deel van dit hoge cijfer te danken aan het transformatieteam Rotterdam, een samenwerkingsverband van gemeente en marktpartijen. Het draagvlak in Rotterdam voor zo’n team was veel groter dan voor het dwingender Nationaal Convenant Leegstand. “Dat is cruciaal”, constateert Remøy op de website van de TU Delft.
Professionals spreken zich uit
In 2011 lanceerde wethouder Hamit Karakus (Ruimtelijke Ordening & Wonen) het Convenant Aanpak Kantorenleegstand. In samenspraak met marktpartijen riep hij een team van ambtenaren in het leven dat de kansrijke panden op een rijtje zette. Zo werd de eerst stap richting het transformatieteam Rotterdam gezet. Uit een enquête van Hilde Remøy onder 128 vastgoedprofessionals en twintig diepte-interviews blijkt dat dit een succesvolle aanpak is. De doelgroep waardeert de faciliterende gemeentelijke aanpak en andere gemeenten nemen er een voorbeeld aan. De ambtelijke capaciteit moet in dezen worden vergroot, vinden marktpartijen. Kleinere marktpartijen vragen daarnaast om ook bij het platform te worden betrokken.
Brandweereisen pijnpunt
Regelgeving en lange procedures worden genoemd als pijnpunt. Met name brandweereisen dwarsbomen transformaties. Ook advies van de commissie Welstand & Monumenten voorkwam een aantal transformaties. Verder toont het onderzoek dat succesvolle transformatie van leegstand een gebiedsgerichte opgave is. Ook ziet het onderzoek kansen in de oprichting van een stimuleringsfonds waaruit lagere leges en OZB (onroerendezaakbelasting) in het jaar van transformatie kunnen worden bekostigd. Versterking van het huidige transformatieloket kan bijdragen aan effectievere verspreiding van de vele kennis die in de afgelopen jaren is opgebouwd.
Vijftig procent gesloopt
Remøy verwacht dat zo’n vijftig procent van alle leegstaande kantoren in Rotterdam gesloopt zal moeten worden. Grootschalige nieuwbouw in de havenstad heeft geleid tot een structurele leegstand van 20 procent. Met de komst van nieuwe megaprojecten, zoals de bouw van de Zalmhaventoren, en het feit dat het gemiddeld kantooroppervlak per werknemer zal dalen, is de toekomst voor leegstaande kantoren in Rotterdam niet rooskleurig. Kantoren in de binnenstad kunnen goed herbestemt worden, maar leegstaande panden buiten de centrumring maken weinig kans. “Je kunt je afvragen wat je moet met een excentrische locatie als Brainpark. Misschien ombouwen om er vluchtelingen te huisvesten?” concludeert Remøy. Zij presenteert het onderzoek op 10 december tijdens het Transformatiecongres in Rotterdam. Daar zal ook de gemeente Rotterdam het toekomstige beleid aankondigen.
