De verkenning Meegroeien schets dat door zand en slib in te vangen, nieuwe hoger gelegen gebieden ontstaan die een natuurlijke buffer vormen tegen zeespiegelstijging. Nederland kan bij de bescherming tegen de zeespiegelstijging goed gebruiken maken van die natuurlijke dynamiek in de kustgebieden. Dit draagt bij aan waterveiligheid en zorgt ook voor verbetering van de waardevolle natuur in de delta’s.
“Duidelijk is dat we ons land tegen een zeespiegelstijging van vijf meter kunnen beschermen. De gevolgen voor de ruimtelijke inrichting en de natuur zijn dan echter ingrijpend”
Bescherming tegen zeespiegelstijging
In die verkenning Meegroeien, schetsen water-experts hoe de natuur kan helpen om ons te beschermen tegen de zeespiegelstijging. De conclusie van het onderzoek is dat het zinvol is om natuurlijke processen in te zetten voor onze waterveiligheid. Door zand en slib in te vangen op de overgang van zee naar land ontstaat langs de kust en in de zeearmen een ‘stootkussen’. Hierdoor wordt de kustbescherming robuuster. De kans op een dijkdoorbraak is daarmee kleiner In het geval van een eventuele dijkdoorbraak zijn de gevolgen minder groot.
De studie laat meer zien. Naast de natuur hebben ook de schaal- en schelpdierkwekerij, recreatie en toerisme baat bij herstel van de natuurlijke dynamiek. Aandachtspunt is wel dat er ruimte nodig is om zand en slib sediment in te vangen.
Voordeel is ook dat de kenmerkende en waardevolle getijdengebieden in de Zeeuwse delta en de Waddenzee behouden blijven. Zij kunnen zelfs versterken. Deze natte natuurgebieden zijn belangrijk voor de miljoenen trekvogels. Die vliegen over ons land en zijn afhankelijk van het voedsel dat ze in de getijdegebieden vinden. Pluspunt is dat zand en slib sediment CO2 vasthoud.
Zeewaarts, beschermen en meebewegen
Studie Meegroeien is een aanvulling op eerder onderzoek van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging. Daarbij is aan de hand van de denkrichtingen Zeewaarts, Beschermen en Meebewegen, onderzocht hoe Nederland in de toekomst veilig gehouden kan worden. Uit die onderzoeken bleek dat het mogelijk is om Nederland op verschillende manieren te beschermen.
Extra dijk in plaats van dammen en stormvloedkeringen
In het onderzoek Meegroeien is, naast waterveiligheid en verzilting, het benutten van de natuurlijke kustprocessen en -ecosystemen opgenomen. In plaats van dammen en stormvloedkeringen zorgen meegroeilandschappen voor de bescherming tegen de zee. Dit in combinatie met aanvullende dijkversterkingen. De landschappen kunnen ontstaan door landinwaarts een nieuwe dijk te bouwen. De oude en nieuwe dijk, meer landinwaarts, liggen dan een paar honderd meter van elkaar.
In de bestaande dijk komen openingen. Hierdoor stroomt water en sediment regelmatig het gebied tussen de twee dijken in. Tussen de twee dijken zal in de loop van de tijd een nieuw hoger gelegen gebied ontstaan omdat het slib blijft liggen. Onder andere langs de Groningse kust zijn met deze oplossing de afgelopen jaren al succesvolle experimenten uitgevoerd.
Ophogen land door natuurlijke sedimentatie
“Dit onderzoek levert een belangrijke bouwsteen op voor de aanpak voor de lange termijn. Door te werken met de dynamiek van het getij en het slib te benutten kunnen we onze delta letterlijk laten groeien. In de Eems-Dollard wordt al geëxperimenteerd met het ophogen van land door natuurlijke sedimentatie. Ik hoop dat we in Zuid-Beveland met een experiment kunnen starten. Dit helpt om ons land te veilig te houden. Het mooie is dat ook de natuur hier profijt van heeft”, reageert Deltacommissaris Co Verdaas op het onderzoek.
Demissionair minister Robbert Tieman van I&W vult aan: “Dit onderzoek laat zien dat we die natuurlijke processen nog breder kunnen inzetten om onze delta veilig houden en we dit mee kunnen nemen als optie voor onze gereedschapskist”.
Kennisprogramma Zeespiegelstijging
Het onderzoek is in het kader van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging van I@W en de Deltacommissaris gedaan. Experts uit de volle breedte van de watersector werken er aan mee. Het Wereld Natuur Fonds, topsector Water en Maritiem en het ministerie van Landbouw, Voedsel, Visserij en Natuur hebben het onderzoek mede mogelijk gemaakt.
Het onderzoek werd geleid door Sweco, Deltares en HKV. Tevens werkten Wageningen University & Research, H+N+S, bureau Stroming en NIOZ mee. Ook Witteveen+Bos, Haskoning, Van Oord en Boskalis hebben er aan meegewerkt.
Nadere info
De resultaten van de studie worden samen met het onderzoek gebruikt bij de verdere uitwerking rond maatregelingen tegen de zeespiegelstijging per regio.
Lees meer over de verkenning Meegroeien, het tussenrapport van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging en het Overkoepelende rapport Ruimte voor zeespiegelstijging.
Bron: Ministerie Infrastructuur en Waterstaat.
