Deze maand is in West-Brabant, Het Land van Altena en de Langstraat een bijzondere helikopter te zien. Met een grote meetring meet deze de ondergrond tot wel 300 meter diep. Het doel van het zogenoemde FRESHEM onderzoek is om een beter inzicht krijgen in waar zoet, brak en zout grondwater zich bevindt. Ook worden de verschillende kleilagen in de bodem in kaart gebracht.
“De helikopter met de gigantische meetring onderzocht eerder ook al de ondergrondse waterlagen in andere provincies”
De opgedane kennis en meetgegevens is onmisbaar voor het beschermen van drinkwaterbronnen in de ondergrond. Dit is nodig om verzilting te beperken en (verdere) verdroging in onder andere natuurgebieden tegen te gaan.
Hoe werkt dat met die helikopter?
Op circa 80 meter hoogte vliegt de helikopter in rechte lijnen over het land. Onder de helikopter hangt een grote hoepelvormige sensor. Die hoepel zend elektromagnetische signalen uit. Deze zijn vergelijkbaar met die van een mobiele telefoon.
Op basis van de metingen maken de onderzoekers een 3D-model van de ondergrond. Dat model laat zien waar zout en zoet grondwater in de ondergrond is opgeslagen en waar kleilagen liggen. Eind 2026 worden de resultaten voor het publiek beschikbaar gemaakt. “De uitgevoerde metingen zijn volledig veilig voor mens, dier en natuur”, bericht onder meer de provincie Noord Brabant.
De dagelijkse vliegplanning is afhankelijk van het weer en wordt minimaal een dag van tevoren bekendgemaakt. Bij goede omstandigheden vinden meestal twee vluchten per dag plaats.
Lees verder onder de afbeelding.
Waar wordt gevlogen?
Het onderzoek in Brabant start met vluchten boven de gemeenten Woensdrecht en Bergen op Zoom om de Brabantse Wal in detail in beeld te brengen. Tot eind dit jaar vliegt de helikopter over verschillende delen van Brabant. Het Land van Altena en de Langstraat staan ook nog op de planning.
Om overlast voor mens en dier zoveel mogelijk te beperken wordt er niet boven de bebouwde kom of direct boven woningen en bedrijven gevlogen. Ook worden elektriciteitsmasten, hoogspanningskabels, windmolens en spoorlijnen gemeden. Dit zowel vanuit veiligheid als vanwege verstoring van het signaal. Het onderzoek wordt buiten het broedseizoen uitgevoerd. Tijdelijke geluidsoverlast niet volledig uit te sluiten. Geadviseerd wordt om bepaalde dieren, zoals paarden, op de dag van vliegen binnen te houden. Hierover is er contact met onder andere paardenhouders in de regio.
Voorbereid op de toekomst
“Water en bodem zijn de basis voor alles wat leeft in Brabant. Met dit onderzoek kijken we letterlijk onder de grond om beter voorbereid te zijn op de toekomst. Zo leren we bijvoorbeeld nog beter waar en hoe diep ons drinkwater zit en hoe we dit kunnen beschermen. De resultaten helpen ons om natuur en landbouw sterker te maken tegen droogte en verzilting en om ook in de toekomst voldoende schoon water beschikbaar te hebben’, verteld Saskia Boelema, gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant over het FRESHEM onderzoek.
Lees verder onder de afbeelding.
FRESHEM?
FRESHEM staat voor FREsh Salt groundwater distribution by Helicopter ElectroMagnetic survey. Het project is een samenwerking tussen het Deltaprogramma Zoet Water, zeven provincies, zeven waterschappen, vijf drinkwaterbedrijven en de onderzoeksinstituten Deltares en TNO.
Met de innovatieve metingen vanuit de lucht brengt FRESHEM de verdeling van zoet en zout grondwater in kaart (video). Deze kennis helpt overheden, drinkwaterbedrijven en natuurbeheerders. Het helpt bij het vinden van oplossingen voor verzilting, verdroging en het veiligstellen van schoon drinkwater.
Bron en beeld: FRESHEM, Provincies Noord Brabant, Drenthe, Groningen, Friesland en Noord-Holland.
Zie ook:
Waterbeheer zorgt voor veel extra zorg bij gemeenten.
