Oude Cereolfabriek wordt ingericht als multifunctionele accommodatie
Utrecht, de wijk Oog in Al. Daar waar water, park en woonwijk elkaar kruisen, staat een industrieel kasteel van meer dan honderd jaar oud. Nu al tien jaar leeg, want in 2002 constateerde de gemeente dat de fabriek te schadelijk was voor de omgeving en werden de deuren gesloten.
Jarenlang gebeurde er niets. Als rijksmonument mag het niet gesloopt worden, maar wat moet er dan wél mee gebeuren? Verschillende partijen namen het initiatief tot herbestemming. Na de zomer start een basisschool in het pand en vanaf 2014 komt er een theater, sportzaal, bibliotheek, buitenschoolse opvang, horecagelegenheid en bedrijfsruimte. Herbestemming zit in de lift, getuige de extra subsidie die minister Bussemaker ervoor beschikbaar stelt.
Historie is een belangrijk hulpmiddel om het heden beter te begrijpen. Dit geldt ook voor historische gebouwen, zeker als het gaat om industrieel erfgoed. Als getuigenissen van mensenwerk uit vorige generaties staan de fabrieken vandaag de dag overeind en herinneren ons eraan, waar wij onze welvaart aan te danken hebben. Tegelijkertijd dwingen ze tot actie in het heden en de toekomst. Slopen, niets doen, restaureren of herbestemmen? De laatste optie is tegenwoordig aan een opmars bezig. Herbestemming, een mooi woord, zeker in relatie met een economische of zelfs maatschappelijke crisis. Het ging altijd zo goed, maar nu even niet meer en dat doet teruggrijpen naar symbolen van de tijd waarin er nog vooruitgang werd geboekt. Gebouwen, oude fabrieken, zijn zulke symbolen. Het gevaar van nostalgie en fatalisme ligt dan altijd op de loer, maar het mooie van herbestemming is dat het verleden niet alleen wordt gekoesterd, maar ook wordt ingezet om de huidige situatie te veranderen. Het feit dat veel industrieel erfgoed wordt heringericht tot verzamelplaats van bedrijven, woningen en sociale voorzieningen toont een herstructurering van de huidige maatschappelijke (woon)orde, een ontwikkeling die vooral door gemeenten en provincies wordt gesubsidieerd. Stimulering van samenwerking tussen verschillende maatschappelijke instanties levert een socialere samenleving op, is de visie. Verder impliceert de opmars van herbestemming dat nieuwbouw even ongeoorloofde luxe is; kijk eerst eens wat er allemaal ongebruikt staat in het land, voordat je iets nieuws bouwt. En interessant, herbestemming legt de nadruk op andere zaken dan geld. Ook dat verklaart de extra aandacht ervoor ten tijde van crises. Beleving, schoonheid, karakter; gevoelswaarden spelen niet zelden een rol. Initiatiefnemers van herbestemming handelen vaak uit liefde voor een gebouw.
