De nieuwe Valkbrug, die over de Leidse gracht de Rijnsburgersingel wordt aangelegd, is gerealiseerd door middel van een constructief slimme prefab oplossing.
De Valkbrug is een integraalbrug met een uitwaaiende constructie met ieder een eigen gebruiksstroom
Het concept van de architect bestaat uit het ontwerp van een nieuwe brug die vanuit esthetisch oogpunt voorzien is van een wisselend onderaanzicht. Om de uitvoerbaarheid van het ontwerp te bevorderen, heeft Consolis Spanbeton uit Koudekerk aan den Rijn een oplossing bedacht. Zo combineerde de specialist in prefab oplossingen voor civiele vraagstukken telkens twee aparte liggervormen tot één betonnen prefab element. De Valkbrug bestaat uit vier overspanningen met in totaal 18 betonnen prefab elementen.
Belangrijke schakel
De Valkbrug is een nieuwe brug over de Rijnsburgersingel die de Lammermarkt met de oude binnenstad van Leiden verbindt en na vijftien jaar de tijdelijke brug vervangt. “De Valkbrug is een belangrijke schakel in de structuur van dit deel van de stad”, vertelt Aloys Berendsen, projectleider bij aannemer Van Boekel Bouw & Infra B.V. uit Zeeland (Noord-Brabant). “De opgave was om de brug zo min mogelijk op te laten vallen boven het maaiveld. Hierbij gaat het erom dat het accent ligt bij de verschillende gebruikersstromen en niet bij de brug zelf.” De Valkbrug is in feite een integraalbrug met een uitwaaiende constructie met ieder een eigen gebruiksstroom: twee overspanningen voor voetgangers en fietsers en twee overspanningen voor autoverkeer. De landhoofden zijn een integraal onderdeel van de vorm van de nieuwe brug.
De opdracht die de gemeente Leiden meegaf aan de architecten Ney + Partners uit Leiden, was dat de brug moet passen binnen de ruimtelijke ambitie van de nieuwe Lammermarkt, die door de brug in verbinding staat met de oude Leidse binnenstad. De Lammermarkt heeft als geheel een groen karakter. De routes voor auto en fiets worden in het groen geïntegreerd en de wandelroutes lopen tussen de groene eilanden door. Voor elke soort gebruiker van de Lammermarkt staat een groene beleving van de ruimte centraal.
Vraagspecificatie
Tijdens de ontwerpfase zat de moeilijkheid in de combinatie van het beeldkwaliteitsplan in relatie tot de vraagspecificatie; dat was de uitdaging in dit project, vertelt Frank de Gilde, verkoopleider bij Spanbeton. “Wij hebben, in overleg met opdrachtgever van Boekel Bouw & Infra, een vertaalslag van deze vraagspecificatie gemaakt wat voldoet aan het concept van een slanke, integrale brug zonder ondersteuning in het midden.”
Het oorspronkelijke concept van Ney + Partners was om de brug te bouwen met om en om afwisselende buik- en dalliggers van circa zestig centimeter breed. Hierdoor krijgt de brug een fraai onderaanzicht met in hoogte vloeiend verlopende afwisselende booglijnen. Op de liggers zou een druklaag worden gestort. Om de uitvoerbaarheid te bevorderen, heeft Spanbeton, vanuit kennis en ervaring het concept getransformeerd met behoud van het oorspronkelijke beeld. De buik- en dalliggers, in het project de A- en B-liggers genoemd, blijven gehandhaafd, maar worden samengevoegd tot één slank AB-element.
Prefab geproduceerd
Deze elementen zijn door Spanbeton prefab geproduceerd en worden op locatie aangeleverd en gemonteerd. “Bij alle vier de bruggen worden de samengevoegde AB-liggers als één element gemonteerd en met elkaar verbonden door middel van een constructieve voegverbinding. “De architecten geven aan dat elke brug aan de zijkant een A-ligger heeft. Vandaar dat we ook een aantal ABA-elementen prefab hebben geproduceerd. In totaal worden er achttien prefab liggers naar de bouwplaats gebracht”, zegt De Gilde.
Met een grotere inklemming kan een slankere brug gecreëerd worden. De Gilde: “Voor deze overspanning hebben we voor wat betreft de integraliteit van de brug berekend dat een inklemming van twintig procent voor de mobiele belasting nodig is om een dergelijke slanke constructie uit te kunnen voeren.” De ligger en het landhoofd zijn geïntegreerd in één betonnen element. Om deze elementen in de juiste maat te krijgen, heeft Spanbeton de mallen zelf ontworpen. “Deze geïntegreerde elementen zijn gemaakt van voorgespannen beton met nagerekt staal”, legt De Gilde uit. “De keuze voor voorgespannen beton met nagerekt staal, waarmee de drukkracht in de brug wordt opgebouwd, is vooral bepaald door de slanke vorm van de constructie. De vorm van de ligger is namelijk niet geschikt om voorgerekt staal toe te passen, wat meestal wordt gebruikt bij het bouwen van bruggen”, vertelt de Gilde.
Planning
Het hele project vindt in twee fasen plaats. Op 1 mei zijn de eerste prefab betonnen elementen van de Valkbrug geplaatst. Vlak voor de zomervakantie moeten de eerste twee bruggen klaar zijn, waarmee de eerste fase wordt afgerond. Half augustus wordt de oude brug gesloopt en worden voorbereidingen getroffen voor fase twee, waarin de laatste twee bruggen worden geplaatst. In het 2e kwartaal van 2019 zal de volledige Valkbrug worden opgeleverd.
