De Green Deal Groene Daken (GDGD) beoogt landelijke stimulering van groene daken. Stakeholders die baat hebben bij meer groene daken zoals gemeenten, waterschappen, woningbouwcorporaties, verzekeraars, marktpartijen, kennisinstellingen en de rijksoverheid.
Green deal groene daken
Naast het ontwikkelen van een aantal maatschappelijke verdienmodellen kijken wij samen met de rijksoverheid naar het benutten van kansen en het wegnemen van knelpunten omdat begroeide daken water vasthouden, biodiversiteit versterken en daarmee zorgen voor een veilige en gezonde leefomgeving. In de zoektocht doorliepen wij een aantal divergerende en convergerende stappen. We brachten voordelen in kaart, bedachten zo’n 60 ideeën om samen te verdienen en werkten zo richting vijf uitgewerkte concepten.
Vijf verdienconcepten
Na intensieve samenwerking in vijf brede bijeenkomsten en twee werkgroepbijeenkomsten in de sporen “Water & Energie” en “Biodiversiteit”, kwamen de deelnemers tot een aantal meer uitgewerkte verdienconcepten:
1. Differentiatie belastingen (Rioolheffing, waterschapsbelasting, OZB)
Partijen met een groen dak zorgen voor baten op het gebied van hemelwater(berging) en/of ecosysteemversterking. Gemeenten en waterschappen belonen dit via een korting op gebouwgerelateerde belastingen.
Differentiatie belastingbedragen door eigenaren of gebruikers van gebouwen met een oplossing voor hemelwaterafvoer ontkoppeling korting te geven. Desgewenst partijen die niets doen voor hemelwater een hogere belasting laten betalen. De mogelijke kortingen zichtbaar maken op de jaarlijkse rekening (rioolheffing, waterschap, OZB) in combinatie met het aanduiden van risicogebieden. Kansrijke locaties zoeken via een kansenkaart op wijkniveau, met schademeldingen, rioolstelsel, verhard, groen en waterberging.
2. Waterschade preventie en verzekeren
Partijen die een groen dak aanleggen, zorgen voor baten op het gebied van hemelwater(berging) en/of ecosysteemversterking. Verzekeraars kunnen dit belonen via een korting op gebouwgerelateerde verzekeringen. Verzekeraars kunnen een hogere premie vragen aan gemeenten die geen actief klimaatadaptatiebeleid voeren. Dit gedeelte bestaat uit een nieuw verdienmodel waarbij de winst samen met de verzekeraar ligt bij het voorkomen van wateroverlast.
3. Gebouwlabels (BREEAM en GPR)
Waarde voor water en biodiversiteit extra aantoonbaar maken in gebouwlabels. Van knelpunt naar kans. Van onvoldoende punten voor water en biodiversiteitswaarde van groene daken naar voldoende punten.
Afbakening door te focussen op BREEAM (vastgoedontwikkelaars) en GPR (gemeenten, scholen, woningcorporaties). Er is, als het gaat om groene daken en biodiversiteit, vaak sprake van AKO: Angst (voor lekken), Kosten (zullen wel hoog zijn) en Onderhoud (nog hoger) en dus angst voor chaos. Terwijl juist de voordelen zijn: vergroten leefbaarheid in de stad, integreren omgeving met dak en variatie in daklandschap en langere levensduur.
4. Ecosysteemherstel | kansenkaart
Kansen voor groene daken in kaart brengen, daken bundelen voor gebiedsgerichte aanpak en aantrekkelijk maken voor projectontwikkelaars en grotere investeerders. Het verdienmode bestaat uit een nieuwe markt in kaart brengen en daarna in beweging brengen.
5. Mindset
De essentie hiervan is de bewustwording creëren van voordelen van groene daken. Kennis hierover vergroten en verspreiden, o.a. via voorbeelden. Van knelpunt naar kans, van geringe mindset naar verbeterde mindset. Via een groene daken app (en/of website) de kennis en bewustwording bij dakeigenaren vergroten middels het Duurzame Daken Platform.
Tot slot
De praktijk bij het ontwikkelen van groene daken leert dat het gaat om het slim stapelen van meerdere functies. Bijvoorbeeld waterberging, energieopwekking, voedselproductie en educatie. Deze functies zijn te vertalen in harde en zachte waarden, en leidt tot de vraag voor wie deze waarden wat waard zijn. In de uitdaging om deze vraag zo uitgebreid mogelijk te beantwoorden, schuilt ook het zicht op potentiele mede-investeerders. Waarbij het ook om andersoortige investeringen kan gaan dan financieel.
De focus voor het vervolg van fase 1 naar fase 2 (2016 en 2017) ligt op de innovatie van en het experimenteren met de verdienconcepten. Doel is om zo uiteindelijk tot volwaardige nieuwe verdienmodellen te komen die de landelijke opschaling van begroeide daken zullen versnellen. Ook is de meer uitgebreide aandacht voor kansen en knelpunten doorgezet naar het vervolg op de Green Deal. Fase 2 wordt op 14 april a.s. ondertekend op de Innovation Expo in Amsterdam.
Begroeide daken
Hieronder verstaan we begroeide daken, biodiverse daken, vegetatiedaken, natuurdaken en groenblauwe daken. Bij gele daken gaat het om opwekken van zonne-energie op daken, blauwe daken kunnen water bergen, en rode daken vervullen een sociale functie. Combinaties hiervan noemen we multifunctionele daken ofwel duurzame gebruiksdaken.
In een verdienmodel gaat het om het vinden van een positieve balans tussen opbrengsten en investeringen. Het kan gaan om harde, tastbare afrekenbare waarden, en om meer zachte waarden. Het maatschappelijk verdienmodel waar we in de Green Deal Groene Daken naar zoeken, gaat over een model om samen te verdienen aan het groene dak. De totale balans van opbrengsten en investeringen dient positief te zijn voor iedere stakeholder en voor de betrokken stakeholders samen.
| A. | Klimaat (waterbergende functie, verdampen van water, dempen hitte stress in steden) |
| B. | Biodiversiteit (extra leefgebied voor onder andere bijen, vlinders en vogels) |
| C. | Gezondheid (verkoelende werking, sneller herstel van ziekte bij uitzicht op groen, dempen van geluid en afvangen van fijnstof) |
| D. | Waarde en esthetiek (vergroting van groene gebruiksruimte, duurzaamheid bij nieuwbouw, hogere verkoopwaarde van gebouw, meer publiek trekken voor winkels en horeca) |
| E. | Kosten (voorkomen van waterschade, lagere kosten voor koelen) |
