Kerstdis een gevaar? Niet als je het Atze Boerstra* vraagt. De sleutel ligt bij het slim uit de weg gaan van adem-aerosolen, die in de lucht zweven en virusdeeltjes kunnen bevatten. Tien expert-tips voor een aerosol-arme kerst. Ook handig na de feestdagen!
Het allerbeste cadeau tijdens de aerosol-arme kerst is natuurlijk het CO2-metertje
Tip 1. Koop een bizar grote kerstboom
Hoe groter de kerstboom, hoe minder galm in de ruimte, en hoe zachter we automatisch tegen elkaar praten. Er is, zoals u waarschijnlijk al meegekregen had, een rechtstreeks verband tussen stemvolume en besmettingsrisico. Hard praten en schreeuwen levert een factor 30 meer virussen op dan stil zijn of fluisteren. Vul de kamer dus met kerstboom. Zo kun je bovendien ook eens al die kerstversiering kwijt die vaak eenzaam achterblijft in de doos.
Tip 2. Gebruik bij transport de anti-covid-knop in je auto
Held van het privé-transport: de ventilatieknop. We willen wel gezegd hebben dat oma het allerbest thuis kan blijven, maar gaat iemand haar toch ophalen, is het zaak onderweg goed te ventileren. Zet de ventilatie op hoog, en doe elk halfuur even een raam open (achterin graag, zodat we geen kou vatten). Met aanvullend mondkapje is de kans op besmetting in de auto nihil, blijkt uit Australisch onderzoek van Knibbs & Morawska. Hou je echt van tocht, haal haar dan op in een hippe convertible of arrenslee.
Tip 3. Hou het ongezellig voor aerosolen
Aerosolen vinden het op zijn gezelligst als ze allemaal bij elkaar in een benauwde, ongeventileerde ruimte hangen met stilstaande lucht. Dan kunnen ze een paar uur overleven. Lucht dus flink door als er bezoek is geweest: zet 10 minuten ramen tegen elkaar open. Alle ramen continu op een kiertje is overigens het allerbeste. Kan fris zijn, maar vraag iedereen zijn lelijkste kersttrui aan te trekken, doe een wedstrijd wie het meest gedateerde skipak heeft of koop voor de kouwelijken en kwetsbaren een elektrische bodywarmer (zie ook punt 5).
Tip 4. Ruim lekker niet op!
Virussen kunnen op sommige oppervlakten overleven, maar hoe langer je ze daar met rust laat, hoe minder er overblijven. Het zijn de watjes onder de micro-organismen: laat je ze met rust, dan worden ze vanzelf inactief, heel anders dan bijvoorbeeld schimmels. Zie bv. het bekende Amerikaanse onderzoek van Doremalen en co. Ons advies: ruim de tafel de eerste 24 uur niet af. Als het een beetje meezit dan overleven eventuele de virussen op lepels en glazen de nacht niet.
Tip 5. Geef instant nuttige gadgets cadeau
Er bestaan genoeg handige gadgets die helpen bij de aerosol-arme kerst: de elektrische bodywarmer of natuurlijk het ‘geinige’ mondkapje. Maar het allerbeste (en origineelste) kerstcadeau is natuurlijk het CO2-metertje. Wordt het te benauwd en bouwt de virusconcentratie mogelijk op, dan geeft de meter een alarm: ventileren, nu! Handig, want luchten vergeet je als het gezellig wordt. Wel meteen uitpakken en tijdens het kerstdiner op tafel zetten.
Tip 6. Neem je gezang van tevoren op
Zingen verhoogt de kans op verspreiding van aerosolen met een factor 30. Zing dus van tevoren vast een paar kerstliedjes in. Als iedereen vervolgens op zijn telefoon gelijktijdig hetzelfde liedje afspeelt, heb je toch de lol van het samen zingen. Zet dit weer op youtube voor de rest van de familie. Of beter, op TikTok, en ga viral zonder virus. Denk wel even aan het uitbundige lachen: liefst in de elleboog.
Tip 7. Zet de (kerst)bloemetjes buiten
Toch nog even de buren zien voor het diner begint? Doe het buiten. Zorg voor glühwein en een vuurkorf, en eventueel voor een elektrisch dekentje. De kerstversiering hang je dit jaar ook deels buiten, en met een ritmisch kerstmuziekje onder het geheel kunnen de borrelaars zich warm houden door mee te swingen. Buiten is het nieuwe binnen.
Tip 8. Maak vooraf alvast ruzie over kerst
Verras je gasten niet: laat van tevoren goed weten hoe je de kerst veilig houdt. Dan hoef je niet in discussie op de dag zelf. Dus: wie heeft de verantwoording voor het luchten? Wie koopt het CO2-metertje? Hoe lang blijven we (korter is beter)? Vooraf bespreken scheelt ruzie tijdens het diner, en dat scheelt weer een hoop nodeloze aerosol-verspreiding door geschreeuw tegen elkaar.
Tip 9. Size matters
Misschien had u dit al bedacht, maar zijn er twijfels bij wie de kerst dit jaar gehouden wordt, kies dan voor het grootste huis, of in elk geval de grootste woonkamer. Met meer ruimte verwaaien aerosolen meer, en dat scheelt aanzienlijk in besmettingsgevaar. Zijn de woonkamers even groot, ga dan voor de woning waar je ramen het beste tegen elkaar open kunt zetten.
Tip 10. Nood-kerstknuffel toegestaan
Als je het echt niet kan laten: knuffel. In Engeland mag het ook met kerst, en als je uit elkaars ademzone blijft en een mondkapje op zet, kan het niet heel veel kwaad. Ga alleen vooral niet zoenen, en neuzen is ook uit den boze. Geef kinderen – minder besmettelijk – voorrang bij oma. Met een muts op, sjaal over je mondkapje en handschoenen aan mag het best even duren, dat knuffelen. Maar dat heb je niet van ons.
Leestip: Goede ventilatie en lucht met Wegwijzer Covid 19
*Atze Boerstra is binnenmilieudeskundige en directeur van bba binnenmilieu.
Tekst ’10 tips voor een aerosol-arme kerst’: Natalie Hanssen
