De drie genomineerden van de Lighthouse Award 2021 zijn bekend. De jury beoordeelde de inzendingen op aansluiting bij het thema ‘We can stand the rain!’, maar ook op creativiteit, durf, haalbaarheid en impact op de leefomgeving. De winnaar van de Award en de bijbehorende geldprijs van €10.000,- wordt op 10 september bekendgemaakt.
“Het is een uitdaging om goede wadi’s te realiseren in een binnenstedelijke omgeving”
Ieder jaar reikt de Lighthouse Club de Lighthouse Award uit, met een actueel thema dat het maatschappelijke gesprek stimuleert. Onder het motto ‘We can stand the rain!’ is inzenders dit jaar gevraagd naar slimme ideeën voor een watervaste gebouwde omgeving. Innovaties die anticiperen op de (dreigende) waterproblematiek door klimaatveranderingen. Een pijnlijk actueel thema, na de recente overstromingen in Zuid Nederland, België en Duitsland.
Categorieën
De vele inzendingen van dit jaar zijn grofweg te verdelen in drie categorieën: (gerealiseerde) projecten, gebiedsontwikkeling en concepten of procesmethodieken. Om deze verschillende insteken met elkaar te vergelijken, is de kracht in de realisatieslag een belangrijk criterium. Is het realistisch, economisch haalbaar en schaalbaar en wat is de potentiële impact. De drie genomineerden (zie hieronder) van de Lighthouse Award 2021 bieden kansrijke oplossingen voor een gebouwde omgeving die wateroverlast voorkomt en verdroging vermindert.
Flat 1
Studio M10 en Brabant Wonen zijn de bedenkers van Flat 1, zie afbeelding. Dit appartementengebouw is bedoeld voor sociale huur. Het ingetogen maar uitgesproken wooncomplex krijgt een retentiedak. Een creatieve en gedurfde keuze, omdat het dak toegankelijk is voor bewoners en zelfs samen met hen wordt ontworpen. Op het dak komen pergola’s met zonnepanelen, maar er is ook ruimte voor intensieve vegetatie. Tweederde van het dakoppervlak wordt uitgevoerd als pluk -of voedseltuin. Het retentiedak zorgt voor het benodigde water. Daarnaast brengt de dakbegroeiing in de zomer extra verkoeling.
Het project Flat 1 heeft een wat kleinere schaal, maar desondanks vindt de jury het een prachtig voorbeeld van wat er mogelijk is, ook in sociale huur. “Daken zijn een hot-topic: ze staan tegenwoordig vol met installaties en verplichte zonnepanelen. Dit plan lost dat creatief op. Er zijn in dit project dappere keuzes gemaakt, die als voorbeeld kunnen dienen voor andere corporaties die nu voor dezelfde opgave staan.”
Resilience By Design MRA
Water- en klimaatopgaven kan je niet alleen als overheid of sector oplossen, maar vragen om een publiek private samenwerking en een integrale kijk op gebiedsontwikkeling. Resilience by Design beantwoordt de vraag hoe klimaatadaptatie een ‘normaal’ onderdeel wordt van investeringen in gebiedsontwikkeling in de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Twee teams hebben met een ruimtelijk én economische blik naar de klimaat- en wateropgaven van nu en de toekomst gekeken. Samen met lokale experts is met aansprekende demonstratieprojecten aangetoond hoe je klimaatadaptatie nu al kan meenemen in gebiedsontwikkeling en kan koppelen aan andere opgaven.
Door haar schaalgrootte en tijdshorizon tot 2100 (in plaats van 2050) zorgt dit project volgens de jury voor grotere inzichten. “Verschillende gemeenten bundelen hun krachten, met verschillende methoden, maar met hetzelfde doel. Om de waterproblematiek op te lossen is dit bredere perspectief nodig. Het ontwikkelen van landschap in dichtbebouwd stedelijk gebied is een ingewikkelde maar belangrijke opgave. Daarin heeft dit project een voorbeeldfunctie voor andere regio’s.”
Stadstuin De Ster
Samen met de gemeente Roosendaal realiseert Except Integrated Sustainability de klimaatadaptieve Stadstuin De Ster. Een parkeerplaats en achtergebied wordt getransformeerd tot stadstuin voor waterretentie en reductie van hittestress. De tuin heeft ook een publieke functie. Hij wordt gebruikt voor buitenlessen over natuur, stadsecologie en klimaat en voor culturele programma’s van de schouwburg en het museum in de buurt. Met het herstel van het stadsgroen keert een kritisch knooppunt in de lokale infrastructuur terug, dat verschillende spraakmakende ruimtes met elkaar verbindt.
De jury vindt dit project een mooi voorbeeld van investeren in stedelijke ontwikkeling. “Van een negatief punt, een parkeerterrein, wordt een positief punt gemaakt. Het is een uitdaging om goede wadi’s te realiseren in de binnenstedelijke omgeving, maar deze stadstuin is zo onlosmakelijk verbonden met zijn omgeving dat je er niet omheen kunt. Daarnaast is het een prachtig landschap in stedelijk gebied. Als het tot zichtbare schoonheid leidt, zal het begrepen en geaccepteerd worden.”
Jury en prijsuitreiking
In de aanloop naar de awarduitreiking presenteren de drie genomineerden zich in een korte film, die ook worden gedeeld via de Lighthouse LinkedIn en YouTube. Op 10 september wordt de Lighthouse Award 2021 uitgereikt tijdens de Jaardag van de Lighthouse Club op het HEMbrugterrein in Zaanstad.
De jury bestaat dit jaar uit:
Liesbeth van der Pol, eigenaar van Dok Architecten en oud-Rijksbouwmeester.
Olaf Lukkassen, senior adviseur business development bij Rijkswaterstaat.
Stefan Kuks, watergraaf bij waterschap Vechtstromen, hoogleraar Universiteit Twente en voorzitter van het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie.
Ronald Huikeshoven, directievoorzitter van AM Gebiedsontwikkeling, voorzitter van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling en bestuurslid van Dutch Green Building Council.
Boudewijn de Bont, directievoorzitter bij Hazenberg.
Nico de Bont, voorzitter van de Awardcommissie Lighthouse Club en juryvoorzitter.
Genomineerden Lighthouse Award 2021 bekend. Lees ook: Forum Groningen winnaar BNA Beste Gebouw 2020.
