Het eerste experiment in Nederland naar de toepassing van lisdodde-isolatieplaten is een feit: sinds 1 februari zijn een aantal wanden in een appartementencomplex in Schoonhoven geïsoleerd met dit natuurlijke materiaal.
Met een aantal wanden van lisdodde is natuurlijk nog niet de hele bouwsector ‘om’
Voor Cees Bol van woningcorporatie QuaWonen is het toepassen van lisdodde-isolatie de eerste stap in de realisatie van hun droom: “Hoe mooi zou het zijn als onze huurders wonen in een huis dat gebouwd is van materiaal dat in de eigen achtertuin is geoogst. En dat we daarmee een bijdrage leveren aan de klimaatdoelen.”
Teelt en gebruik
Zowel de landbouwsector als de bouwsector staan voor een klimaatopgave: reductie van de CO2-uitstoot. De teelt (landbouw) en het gebruik (bouw) van lisdodde kunnen daaraan bijdragen. “In 2050 moeten alle woningen CO2-neutraal zijn. Met de realisatie en toepassing van de lisdodde-isolatieplaten werken we aan dat doel”, licht Cees Bol toe. “Zonder teelt geen afzet, maar zonder afzet ook geen teelt. Het is een kip-ei-verhaal. Daarom werken wij er graag aan mee om de keten op gang te brengen. De eerste pilot kan de aanzet zijn tot verdere product- en marktontwikkeling.”
Bol: “Qua prijs kunnen nieuwe materialen, zoals de isolatieplaat, nu nog niet concurreren met de bestaande. Via een experiment als dit dragen we bij aan de ontwikkeling van het product en de marktkansen.” Naast de duurzaamheidsdoelen in de bouw draagt het product ook bij aan reductie van bodemdaling en CO2-uitstoot in de veenweiden, doordat lisdodde onder natte omstandigheden geteeld wordt en daarmee afbraak van veen tegengaat. Kortom een win-win situatie voor beide sectoren.
Isolatiewaarde monitoren
De isolatieplaat is gemaakt van de stengels en bladeren van de lisdodde, die een unieke structuur bevatten met veel holle ruimten wat zorgt voor de isolerende werking. Productiebedrijf Typha Technik uit Duitsland snijdt de stengels tot lange vezelfracties en perst ze daarna samen tot een plaat met eveneens constructieve sterkte. Aan het oppervlak van de beplating zie je de vezels nog goed zitten.
Bouwbedrijf Van Wijnen is verantwoordelijk voor de montage van de platen in een deel van de binnengang bij de bergingen van het appartementencomplex. De isolatiewaarde van de lisdodde-platen is al getest in Duitse bouwsystemen. Hoe de isolatiewaarde en andere bouwfysische aspecten in de praktijk uitvallen in Nederlandse bouwsituaties meet en monitort Ingenieursbureau Peutz. “Daar zijn we allemaal benieuwd naar natuurlijk. We meten dit komende weken op locatie en middels zogenoemde klimaatkamertesten”, zegt Paul Steskens namens het bureau. “Deze eerste stap in de praktijk kan de aanzet zijn tot grootschaliger toepassing.”
Keten in beweging
Jan Strijker van Provincie Zuid-Holland geeft aan waarom de provincie hierin participeert: “We willen de keten in beweging krijgen. We kunnen lang over de afzet van natte teelten praten, maar als je aan de slag gaat met het maken van producten weet je pas echt wat er allemaal bij komt kijken. Met deze isolatieplaten willen we mensen prikkelen en inspireren. Bijvoorbeeld de verwerkers die materialen van lisdodde kunnen maken en de bouwers die dit materiaal vervolgens toepassen.”
Als mede-initiatiefnemer van het project is ook de gemeente Krimpenerwaard benieuwd naar de eerste resultaten, vertelt Marco Kortland. “We hebben een rol gespeeld bij het stimuleren en koppelen van experimenten, agrarisch ondernemerschap en innovatie. Deze eerste concrete toepassing in de praktijk is daar een mooie uitwerking van. En smaakt hopelijk naar meer.”
Ontdekken en leren
De toepassing van lisdodde in de bouw is nog nieuw. Voor alle partijen is het dus ontdekken, leren en doorontwikkelen. Bouwbedrijf van Wijnen monteerde de platen: “We merkten gelijk al de goede geluidsisolerende werking van de plaat op, bij het vervangen van de bestaande isolatie door de lisdodde platen. Daarnaast valt de constructieve sterkte van de plaat op.” Al doende leert men, zo bleek uit de eerste ervaringen van Van Wijnen, hun advies luidt: “Bij het monteren in bestaande gebouwen kan de beplating het beste in kleinere formaten geleverd worden, dat maakt het monteren makkelijker. Door de grove vezel vraagt deze plaat extra aandacht bij het zagen.
Met een aantal wanden van lisdodde is natuurlijk nog niet de hele bouwsector ‘om’, beaamt Frank Lenssinck van het Veenweiden Innovatiecentrum (VIC). “Maar niemand kan om de klimaatopgaves heen. Als je elkaar dan kunt helpen en versterken, bouw je aan meer dan een gebouw alleen.” Ook Roel van Gerwen, Innovatieprogramma Veen (IPV) is enthousiast over deze stap: “Het project kan een hefboom vormen voor bouwers en ontwikkelaars, om serieus lisdodde in hun bouwprojecten toe te passen.” The Spring Company en De Groene Grachten zijn adviseurs in biobased producten en duurzame gebouwrenovatie en coördineren het project: “Met de resultaten van dit project in de hand, kunnen we binnenkort de voordelen van dit unieke isolatieproduct laten zien aan de bouwsector.”
Lees ook: Keramisch afgewerkte gevel voor prefabwoning
