De ontwikkeling van het Bramantecarré en de Berninitoren betekent een nieuwe stap in de gebiedsontplooiing van de wijk Prinsenland in Rotterdam. Een planvisie waarin bijzondere aandacht besteedt wordt aan de ligging in het collectieve parklandschap en het bevorderen van contact en interacties. Het ontwerp komt van de hand van MIX architectuur. We spraken met Silvester Klomp de projectarchitect.
“In het najaar 2021 zal gestart worden met de bouw van de twee torens Bramantecarré en Berninitoren”
Prinsenland, Bramantecarré en de Berninitoren
Prinsenland is een typische grootschalige woonuitbreiding uit de jaren ’60. Appartementen werden in een helder grid gepositioneerd. Hiertussen vloeit de groene openbare ruimte met een grote plas (Ringvaartplas). Destijds was dit een vernieuwend stedenbouwkundig concept. Een vertaling van de tuinstadgedachte ´licht, lucht, ruimte´ door strokenbouw van appartementenblokken. Een weidse, groene en vriendelijk wijk dus. Echter, er is nog weinig sprake van sociale interactie in de wijk. De plinten zijn veelal gesloten vanwege garages die de volledige begane grond van de appartementen vullen. Het groen, de collectieve ruimte, komt daarmee op afstand van deze gebouwen en zijn gebruikers.
Impuls
Het plan in Prinsenland voorziet voorziet in 24 huurappartementen in het Bramantecarré en 72 koopappartementen plus 102 parkeerplaatsen in de Berninitoren. Een ontwerp van MIX architectuur, een bureau dat thuis is in het realiseren van bijzondere en gezonde woonomgevingen, zowel landschappelijk als stedelijk. Over het waarom van het project zegt Silvester Klomp: “De gemeente heeft een verdichtingsopgave, vandaar de bouw van nieuwe woningen, onder andere ook voor middeninkomens. Bedoeling is daarnaast de wijk een impuls te geven. Rotterdam doet dit niet alleen met woningbouw, maar ook met het realiseren van collectieve voorzieningen zoals een zwembad en een groene buitenruimte.”
(lees verder onder de afbeelding.)
De torens
Het uiterlijk van de nieuwe woontorens zoekt aansluiting bij de bestaande strokenbebouwing. Tegelijkertijd voegen de gebouwen kwaliteit toe aan de woonbuurt. “Ze nemen geen plek in, maar maken juist plek voor ontmoeten”, zegt Silvester Klomp.
Het Bramantecarré komt aan het Bramanteplein te liggen, op de plek waar nu nog een parkeerterrein te vinden is. Het gaat hier om een gebouw met 24 driekamerappartementen in het middensegment, verdeeld over zes verdiepingen (20 meter hoog). met op de hoek gelegen terrassen. Op de begane grond (plint) komt ruimte voor maatschappelijke voorzieningen, zoals een gezondheidscentrum of een huisartsenpraktijk.
De Berninitoren wordt een appartementsgebouw van maximaal 72 appartementen verdeeld over 18 lagen (maximale bouwhoogte 60 meter) dat deels in het water en deels in de rietoever is gelegen. Hier ligt een duurder segment voor de hand met ruimte voor een maatschappelijke functie in de plint. Denk aan onder andere restaurants en cafe´s. Met zijn afgeronde vorm, transparante uitstraling en open plint is deze toren een eigentijds icoon volgens Klomp.
Door de parkeerruimte van de Berninitoren geheel onder de grond te plaatsen ontstaat daarboven een levendig, openbaar plein aan de plas. Klomp: “Langs en door de transparante plint is er vrij doorzicht naar het water. Deze zichtlijn wordt verder versterkt door het dek getrapt uit te voeren. De laatste trap ligt net onder het water. De eendjes zwemmen letterlijk op ooghoogte voorbij. Het gebouw staat met zijn voeten in het water en gaat hiermee een mooie interactie aan met het water/de omgeving.” Een laag van het gebouw met dubbelhoog parkeren middels autoliften zorgt voor 30 extra parkeerplaatsen, wat het totaal op 102 brengt.
Buitenruimte
Binnen het inrichtingsplan voor de buitenruimte rond de twee torens is niet alleen aandacht voor parkeerruimte. Groen, recreatie, goede doorstroming van het verkeer, veilige routes voor fietsers en voetgangers, het wordt allemaal in het project meegenomen. Ook moet de openbare ruimte goed toegankelijk zijn voor ouderen en mindervaliden.
(lees verder onder de afbeelding.)
Duurzaamheid
In de basis zijn beide gebouwen uitgewerkt als Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC)-0 en verwerkt in de nieuwe Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)-berekening. Voor het Bramantecarré betekent dit pv-panelen op het dak met daaronder een groendak voor klimaatadaptatie. De Berninitoren heeft een beperkt dakoppervlak. Mede daarom zijn er ook pv-panelen geïntegreerd in de gevels. Op de oost-, west- en zuidgevel treffen we pv-panelen aan in het spel van lamellen en vloerbanden. Klomp: “Hierdoor ontstaat niet alleen een extra laag in de architectuur, maar ook in techniek en duurzaamheidsambitie.”
Maar er zijn meer duurzaamheidsmaatregelen. Silvester Klomp. “Aan de noordzijde van de Berninitoren zijn extra nestkasten ingebouwd op diverse lagen met verschillende openingen. Elke gevel van het gebouw voegt zich zodoende naar de plek en de functie.”
Klomp vervolgt over duurzaam materiaalgebruik: “Voor de Berninitoren hebben we bewust gekozen voor aluminium omdat we het gebouw lichter willen maken. We hebben dus naar gewichtsbesparing gekeken. Maar uiteraard, deze uitvoering scheelt in materiaal- en transportkosten, wat de toren ook duurzaam maakt.”
De beide torens zijn aardgasloos en beschikken over bodemwarmtepompen die ook actief kunnen koelen.
Uitdagingen
Zoals in elk project, zijn er ook uitdagingen te noemen voor de bouw van de beide torens. Silvester Klomp: “Torenbouw in het water is altijd een extra aandachtspunt voor de realisatie. Maar de Nederlandse Bouw Uni (NBU) – de aannemer – is hier bekend mee. Omdat we de plint van de Berninitoren zo transparant mogelijk willen houden, hebben wij deze ontworpen op mooie kolommen. Om de krachten van de 60 meter hoge toren te kunnen dragen zijn we samen met de constructeur op zoek gegaan naar een esthetische en slim constructieve kolom. De spannende Y-vorm met drietand wordt straks in het werk gestort.”
(lees verder onder de afbeelding.)
“Dat is best spannend. Er zit aardig wat staal in. Uiteraard brengt de windbelasting op een hoge, lichte toren ook een uitdaging met zich mee. Het dek heeft niet alleen plantenbakken, maar ook bomen. Deze hebben we op de plekken van de kolommen geplaatst, maar let wel, er moet ook water naar toe. Dit is dus ook wel uitdagend te noemen. Maar all by all, we hebben een sterk ontwerp- en bouwteam. Dus dat zit wel goed.”
Voor het project is een gevelbouwer- en aluminiumexpert ingehuurd. “In een kleiner comité hebben we een en ander uitgedacht. Hoe maken we het? Hoe kunnen we prefabriceren? Waar zitten de naden? Wat doen we met brandveiligheid? Et cetera”, aldus Klomp.
Bijzonder
“Deze twee torens zijn mijns inziens echt een aanvulling voor de wijk”, vervolgt Silvester Klomp. “We voegen niet alleen een nieuw woningbouwprogramma toe, maar het Bramantecarré bereiken we een doelgroep extra met de plint en de zorggerelateerde maatschappelijke functie. En de Berninitoren kent een mooi openbaar terras met horeca gelegen aan een plein vlakbij het water. Het geheel sluit perfect aan bij de al bestaande strokenbouw, maar voegt ook zeker iets nieuws toe.”
Op de vraag of dit een uniek project in Nederland is, antwoordt Silvester Klomp lachend: “Dat hoop je altijd. We hebben heel erg op de context gereageerd. Uniek is dat we aansluiten bij de bestaande gebouwen in de wijk, alhoewel het project eigentijds is. Het terras, de parkeervelden die getrapt aflopen, dat is bovendien best wel bijzonder.”
Project details
Berninitoren en Bramantecarré
Plaats: Rotterdam, Prinsenland (Berninistraat, Madernastraat)
Realisatie: 2021-2022
Opgave: Twee duurzame woontorens met 72 en 24 appartementen met een maatschappelijke plint
Opdrachtgever: Gemeente Rotterdam
Ontwikkelaar en aannemer: Nederlandse Bouw Unie (NBU)
Architect: MIX architectuur
Landschapsarchitect: Verhoeven De Ruijter
Constructeur: Goudstikker De Vries
Duurzaamheidsadviseur: Merosch
Bouwfysicus: Nex2us
Gevelbouwer: Vorsselmans
Aluminiumexpert: Lime-parts
(lees verder onder de afbeelding.)
Bramantecarré en Berninitoren in Rotterdam (longread). Lees ook: Rivium District Rotterdam krijgt 5.000 stadswoningen.
