Eind 2021 betrekken ongeveer 2200 medewerkers de nieuwe huisvesting van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) én het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). De bouw op het Utrecht Science Park (USP) is volop aan de gang. Hoe komt het gebouw eruit te zien en wat waren en zijn de uitdagingen?
‘Het RIVM heeft bewust gekozen voor nieuwbouw op het USP. Een sciencepark, omdat verschillende vakgebieden elkaar treffen waardoor sneller nieuwe ideeën ontstaan’
Consortium
In november 2017 klonk het startschot voor de bouw van de nieuwe huisvesting van het CBG en het RIVM. Beide onderdeel van het ministerie van VWS. Het aanbestedingsproces – een opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf – werd gewonnen door het consortium Strukton, Hurks en Heijmans. De partijen besloten in een later stadium echter uit elkaar te gaan. Alleen Strukton gaat nu verder als bouwpartij onder de naam MEET Strukton. De nieuwbouw vindt plaats via een Publiek Private samenwerking (PPS) met een DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain, Operate)-contract. Dit betekent, dat het consortium verantwoordelijk is voor het ontwerp, bouw, financiering, onderhoud van het nieuwe gebouw alsook de facilitaire dienstverlening. De nieuwe huisvesting is overigens het eerste PPS-project in Nederland voor een overheidsgebouw, dat ook laboratoria bevat. De opdracht is gegund voor een netto contante waarde van bijna 267 miljoen euro.
Bewuste keuze
Het Projectbureau Nieuwe Huisvesting (PNH) – onderdeel van het RIVM – begeleidt de realisatie en de ingebruikname van de nieuwe huisvesting. Samen met het Rijksvastgoedbedrijf. Daarnaast behoren de verhuizing van de huidige locatie en communicatie over het project tot de taken van het projectbureau. Projectdirecteur Jos Nouwt over het nieuwe gebouw: “Het RIVM heeft bewust gekozen voor nieuwbouw op het USP. Een sciencepark, omdat verschillende vakgebieden elkaar treffen waardoor sneller nieuwe ideeën ontstaan. Utrecht, omdat zich hier het enige park in Nederland bevindt, waar de aspecten volksgezondheid en milieu samen aanwezig zijn.”
‘Bij de gunning moest er voldaan worden aan BREEAM-NL Nieuwbouw en Renovatie, niveau excellent’
Trillingsprobleem
Het is de bedoeling, dat het nieuwe gebouw in het najaar van 2021 wordt betrokken. Dit lijkt een vrij lange bouwtijd. Nouwt: “Dat klopt. Oorspronkelijk was de gedachte, het pand drie jaar eerder gereed te hebben. Omdat we tegen een trillingsprobleem aangelopen zijn, is de bouwperiode verlengd. De oplossing ervan vergde enige tijd.”
Bij de gunning van het project werd er voldaan aan de trillingseisen. Maar tijdens de second opinion bleek – ondanks alle deskundigheid – dat het ontwerp toch niet aan de eisen qua trilling voldeed. Let wel, bij RIVM wordt er met gevoelige laboratoria-apparatuur gewerkt. Trillingseisen zijn dan een must. “We zijn op zoek gegaan naar een goede mix van maatregelen om de trillingen het hoofd te bieden”, vervolgt Jos Nouwt. “Met name moesten we iets doen aan de trillingen van het directe omgevingsverkeer. Vlakbij het gebouw wordt namelijk de nieuwe Uithoflijn gerealiseerd. Rondom de nieuwe huisvesting worden nu kelders geplaatst om trillingen te breken. Men gebruikt daarnaast minder funderingspalen, maar ze zijn wel groter; de diameter is 1.85 en de lengte 58 meter. Het betreft hier dezelfde systematiek als bij booreilanden; zorgen voor voldoende ruimte opdat trillingsgolven er langs kunnen gaan. Ook bovenin het gebouw zit extra versteviging om trillingen – die nog naar boven komen – op te vangen. Het klinkt simpel allemaal, maar voor de deskundigen was het een heel zoekwerk om eruit te komen.”
Voor meer informatie over het hierboven genoemde trillingsprobleem, zie deze video
Transparante toren
Het ontwerp van het gebouw is van Felix Claus Dick Van Wageningen Architecten. De transparante toren van 18 verdiepingen heeft een vloeroppervlakte van ongeveer 80.000 m2. Tweederde deel is bestemd voor kantoren en een derde deel voor laboratoria, inclusief de ondersteunende faciliteiten als weegkamers, spoelkeukens, opslag, techniekruimten. Alle kantoor- en laboratoriumplekken liggen direct aan de dubbele gevel. Een aparte, kleinere toren huisvest de laboratoria met hogere veiligheidsrisico´s. In het midden van de hoofdtoren bevindt zich op elke etage een ontmoetingsruimte. In de centrale hal komen een vergadercentrum, grand café en restaurant. Nouwt: “Het gebouw heeft een lift, maar het is ook mogelijk de trap te nemen. Dit bevordert de uitwisseling van ideeën tussen de mensen die werkzaam zijn op de diverse lagen van het gebouw.” Het CBG zal zich in de bovenste twee verdiepingen vestigen. De overige etages zijn voor het RIVM.
‘Als iemand stil zit in zijn kamer, dan denkt het systeem dat de persoon slaapt’
Duurzaam en energieneutraal
De nieuwe huisvesting is duurzaam in vele facetten. Het gebouw is toekomstbestendig door zijn robuuste en constructieve opzet, kolomvrije werkgebieden en ruime verdiepingshoogte, flexibele inrichting en capaciteit in verticale transportvoorzieningen. Ook is het gebouw energieneutraal. De benodigde energie wordt namelijk op duurzame wijze opgewekt met een windmolen. Voor de irrigatie van de groenvoorziening en voor het spoelen van toiletten maakt men gebruik van regenwater. Ook hergebruik van materialen behoort in het rijtje thuis. LED-verlichting en klimaatbeheersing is op basis van CO2-gehalte en aanwezigheid van personen. “Als iemand bijvoorbeeld stil zit in zijn kamer, dan denkt het systeem dat de persoon slaapt. Het licht gaat dan automatisch uit”, verduidelijkt Nouwt. Een goede douche- en kleedgelegenheid in de fietsenstalling stimuleert het gebruik van fietsen. Uiteraard zijn er in deze ruimte ook oplaadpunten te vinden voor elektrische fietsen.
Jos Nouwt: “Bij de gunning moest er voldaan worden aan BREEAM-NL Nieuwbouw en Renovatie, niveau excellent. Maar er zijn voornemens zelfs het niveau outstanding te verkrijgen.” Met BREEAM worden gebouwen beoordeeld op negen verschillende duurzaamheidsonderwerpen: management, gezondheid, energie, transport, water, materialen, afval, landgebruik en ecologie en vervuiling.
Uitdaging
Kijkende naar de uitdagingen binnen het project, hoopt Jos Nouwt de grootste achter de rug te hebben. Namelijk die rondom de trillingen. Toekomstige uitdagingen zijn op dit moment niet te noemen. Wel zegt hij nog: “De opdrachtgever geeft een aanvangscertificaat aan het consortium om te kunnen beginnen met de bouw. Vanwege de problematiek rondom de trillingen is om de private projectfinanciering weer te laten lopen, het certificaat iets eerder verstrekt. Op dit moment zijn er nog een aantal zaken die in het ontwerp beter geverifieerd moeten worden. Dus wordt de bouw momenteel even getemporiseerd.”
Zichtbaar
Door de centrale ligging van de nieuwe huisvesting van het CBG en het RIVM, langs de A27, en het transparante ontwerp hopen beide organisaties midden in de samenleving te komen staan. “Het RIVM ligt nu nog verscholen in de bossen van Bilthoven. Zowel het CBG als het RIVM willen letterlijk voor iedereen zichtbaar zijn. We hebben een aantal doelen met het nieuwe gebouw, maar dit is wel een van de belangrijkste”, aldus Jos Nouwt tot slot.
Utrecht Science Park
Utrecht Science Park (USP) biedt een bruisende, dynamische en boeiende omgeving om te werken en te studeren en voor onderlinge interactie. Competenties uit het bedrijfsleven, de industrie en de academische wereld worden samengebracht om gezondere, veiligere en duurzamere steden te ontwerpen en te ontwikkelen voor vandaag en de volgende generaties. Om deze ambitie kracht bij te zetten, zijn de kerncompetenties gebundeld in strategische thema’s op het gebied van Biowetenschappen en gezondheid, Duurzaamheid en Toegepaste Gaming.
Het USP is het grootste science park van Nederland met de grootste dichtheid van kennis-instellingen op een klein oppervlak.
College ter Beoordeling van Geneesmiddelen
Als onafhankelijke autoriteit reguleert het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) de kwaliteit, werking en veiligheid van een medicijn, en stimuleert het CBG het juiste gebruik door de juiste patiënt. Van een pijnstiller bij de drogist tot een door een medisch specialist voorgeschreven behandeling. Van traditionele tot geheel nieuwe middelen. Voor de medicijnen in Nederland en – samen met Europese collega’s – voor de medicijnen in Europa.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zet zich al meer dan 100 jaar in voor een gezonde bevolking in een gezonde leefomgeving. Met een centrale rol in de infectieziektebestrijding en in landelijke preventie- en screeningsprogramma’s. En via onafhankelijk (wetenschappelijk) onderzoek op het vlak van Volksgezondheid en Zorg, en Milieu en Veiligheid. Als trusted advisor voor de samenleving. Zo ondersteunt het RIVM burgers, professionals en overheden bij de uitdaging onszelf en onze leefomgeving gezond te houden.
Beeld: bmd & WAX
