Het gaat steeds beter met de leefbaarheid in Nederlandse steden en dorpen. Tegelijkertijd zijn er zorgen over wijken en buurten waar de leefbaarheid langjarig onder druk staat en de problematiek hardnekkig is. Dat blijkt uit het analyserapport ‘Leefbaarheid in Nederland 2020’.
“In vijftig gemeenten staat de leefbaarheid structureel onder druk”
Hoewel het overgrote deel van de Nederlandse wijken voldoende of goed scoren, zijn er circa tweehonderd wijken waar de leefbaarheid structureel onder druk staat en bewoners ontevreden zijn over de eigen leefomgeving. De uitkomst onderstreept de noodzaak om een Nationaal programma Leefbaarheid en Veiligheid voor te bereiden om te voorkomen dat de meest kwetsbare gebieden verder achteropraken.
Er is een harde kern van (delen van) buurten en wijken die niet meekomt in de algemene positieve ontwikkeling. Met de uitkomsten van de nieuwe Leefbaarometer wordt gekeken hoe het Nationaal programma Leefbaarheid en Veiligheid kan worden versterkt. Dit programma wordt begin juni gepresenteerd en richt zich op het verbeteren van het perspectief van mensen in gebieden die kampen met grootstedelijke leefbaarheids- en veiligheidsproblematiek.
Grote contrasten steden
De leefbaarheid van een buurt of wijk betreft de mate waarin de omgeving aansluit bij de eisen en wensen van de mensen die er wonen. Het gaat dan om de fysieke omgeving, woningvoorraad, voorzieningen, sociale samenhang, en om overlast en (on)veiligheid.
In het overgrote deel van Nederland is sinds 2002 sprake van een voortdurende verbetering van de leefbaarheid. De langjarige stijgende lijn zette ook in de periode 2018-2020 door. Hoewel de verschillen tussen regio’s en binnen steden en dorpen gemiddeld zijn afgenomen, is er sprake van grote contrasten tussen en binnen de G4-gemeenten en de G40.
Wijken onder druk
Op basis van omvang, ernst en duur van de leefbaarheidsproblematiek komt naar voren dat in (delen van) buurten en wijken in vijftig gemeenten de leefbaarheid structureel onder druk staat. In totaal gaat het om 426 buurten in 193 wijken. In deze gebieden wonen ongeveer 537.000 huishoudens.
De meeste hiervan bevinden zich in en rond de grote steden: Rotterdam-Rijnmond, Groot-Amsterdam, Haaglanden, Utrecht. Ook in andere delen van Nederland zijn deze gebieden aan te wijzen. Het gaat dan bijvoorbeeld om Drechtsteden, IJmond en Parkstad Limburg en om buurten en wijken in onder meer Lelystad, Delfzijl, Leeuwarden, Emmen, Den Helder en Maastricht. Ook betreft het de veelal grotere steden in Gelderland en Noord-Brabant.
Vernieuwde Leefbaarometer
Het model en de website van de Leefbaarometer zijn beide geheel herzien. In het model 3.0 zijn nieuwe kenmerken toegevoegd, zoals ervaren onveiligheid, verkeersongevallen, luchtkwaliteit en sociale cohesie. Indicatoren die mogelijk als stigmatiserend kunnen worden ervaren zijn niet meer gebruikt, zoals migratieachtergrond, huishoudsamenstelling en uitkeringsafhankelijkheid.
