Innovatiewerkplaats Floriade

In 2022 vindt in Almere de wereldtentoonstelling Floriade plaats. Ambitie is om naast tentoonstelling een nieuwe, groene stadwijk te realiseren. Te beginnen met dé blikvanger: de Innovatiewerkplaats.

Gebouw met een wow-factor

De bouwaanvraag voor de Innovatiewerkplaats is inmiddels ingediend. De verwachting is dat komend voorjaar met de grondwerkzaamheden gestart kan worden. Duzan Doepel, partner van architectenbureau Doepel-Strijkers en als architect betrokken bij het ontwerp van de Innovatiewerkplaats: “In samenwerking met de opdrachtgever en belanghebbenden hebben wij een conceptontwerp ontwikkeld, dat uitgewerkt is tot aan de bouwaanvraag. Hierin omschrijven wij alle ambities, prestaties en materialen van het gebouw. Maar we geven bedrijven, betrokken bij de bouw, ruimte om met alternatieven te komen. Zijn de ideeën duurzamer en innovatiever dan in het conceptontwerp, dan gaan we in gesprek.”

‘Het gebouw moet het verhaal van Flevoland vertellen’

Hillebrand: “Voor alle duidelijkheid, we hebben niet alleen onze ideeën over het gebruik van het gebouw kenbaar gemaakt, maar ook over hoe het gebouw eruit moet komen te zien. De lat ligt hoog. En dat met een relatief beperkt bouwbudget en een kavel van 30 bij 50 meter. Het gebouw moet een wow-factor hebben, aan de binnen- en buitenkant. Qua aangezicht, maar ook qua gebruik: werk-, ontmoetings- en presentatieruimte. En dit alles gebaseerd op Nature Based Solutions.”
Kenmerkend voor dit principe zijn (a) het materiaalgebruik; bio-based, oftewel uit de natuur en hernieuwbaar en (b) het klimaatontwerp; het zodanig ontwerpen van de vorm van het gebouw dat er optimaal gebruik gemaakt wordt van de zon, de wind, de regen, de bodem en het groen.

De buitenkant

Voordat architect Doepel begon met het ontwerp van de Innovatiewerkplaats, is er veel gebrainstormd met de gebruikers – bedrijven en kennisinstellingen – van het gebouw. “Vanuit de wensen voor het gebruik van het gebouw zijn we verder gaan kijken. Het gebouw moet het verhaal van Flevoland vertellen. Sommige bezoekers lopen snel door een gebouw heen, anderen gaan niet eens naar binnen. Om ervoor te zorgen dat iedereen toch mee krijgt dat dit hét paviljoen van Flevoland is, hebben we gekozen voor een vrij radicale ingreep.”

Flevoland ligt gemiddeld 5 meter onder zeeniveau (NAP). Voorheen was er hier geen land, slechts de zee. Om dit gegeven – het ontstaan van Flevoland – aan het publiek duidelijk te maken, wordt een vijf meter dikke laag Flevolandse bodem opgetild tot de NAP-lijn. De gevel van de begane grond is van buiten een spiegel. De omgeving weerkaatst daarin en zo ontstaat het beeld dat de laag grond zweeft. De belangrijkste hoogteniveaus van Flevoland zijn zichtbaar in het paviljoen. Doepel: “Ook zal straks een keer per dag een nevelwolk te zien zijn rondom het gebouw tot aan de NAP-lijn, ten behoeve van het groen. Waarom? Vroeger was dit gebied zee, de nevel symboliseert eb en vloed.”

De binnenkant

Binnenin het gebouw worden drie werelden gecreëerd. Doepel: “De begane grond – een open ruimte om te werken, ontmoeten en te eten – is een lichte, transparante en open ruimte met een kookstudio, werkplekken en een grote tribunetrap. Gebruik gemaakt wordt van lichte materialen, zoveel mogelijk bio-based en anders circulair (red: hergebruik). In de middenlaag – de feitelijke bodemlaag – frasen we ruimtes uit om in te vergaderen en te werken. Kleine glazen daken en het grote glazen dak boven de tribunetrap brengen het licht naar binnen. Het verloop van het bodemprofiel is voelbaar op deze verdieping. Letterlijk is de gelaagdheid – de kleuren – van de Flevolandse bodem te zien in alle ruimtes. De derde wereld betreft het dakterras met een bar. Een plek om bij mooi weer te overleggen en te borrelen, met uitzicht over de (ontwikkeling) van de Floriade. Het dak wordt daarnaast ook gebruikt om Flevolandse gewassen op te telen.”

‘We moeten zelf duurzame oplossingen bedenken’

Duurzaam

Een mooie uitdaging, maar zijn er nog andere uitdagingen te noemen? “Zeker”, zegt Doepel. “Het proces zelf. Het is interessant, innovatief en daarmee een hele ervaring. Het fijne is, dat we veel ruimte hebben voor ontdekking en exploratie. Dat maakt het spannend.”
Koning tot slot: “Ik maak het nog iets spannender. We bouwen met de techniek van 2017. Maar we willen ook bekijken of we de stand van de techniek, zoals die er in 2022 zal zijn, in het pand kunnen opnemen. Een voorbeeld? Het kan zijn dat we een warmtepompmodel plaatsen anno 2017, die we in 2022 vervangen door het model van die tijd.”

Feiten rond de gebiedsontwikkeling

– Oprichting Floriade B.V.: heeft in juli 2016 plaatsgevonden.
– Juridisch en planologisch kader: het bestemmingsplan met bijbehorende milieueffectrapportage (MER) is in het najaar van 2016 aan de gemeenteraad voorgelegd in de vorm van een omgevingsplan. Het omgevingsplan is de juridische basis voor eventuele grondverwervingen en maakt de daadwerkelijke realisatie en de gebiedsontwikkeling mogelijk.
– Verkavelings- en inrichtingsplan: de gemeente stelt een verkavelingsplan op met de definitieve locatie van wegen, paden en kavels, van het carré/boulevard en het groen. Daarnaast worden de randvoorwaarden voor kavelontwikkeling, dat op haar beurt wordt uitgewerkt in een inrichtingsplan (uitvoering 2016).
– Civieltechnische werkzaamheden: de gemeente doet de civieltechnische uitvoering, zoals het aanbrengen van zand, het zettingsproces, de aanleg van kabels en leidingen en bouwwegen. Dit neemt ongeveer drie jaar in beslag.
– In 2017 start Rijkswaterstaat met de verbreding van de A6.
– Vanaf begin 2017 (zie het artikel) gaat de schop voor het eerste vastgoed – de Innovatiewerkplaats – in de grond.
– Terreininrichting: na het zettingsproces en het bouwrijp maken wordt gestart met de terreininrichting (2017).

Info

Floriade werkt
Floriade 2022 Almere
Growing Greencities
SubZero

Floriade Expo 2022

Van 14 april tot en met 9 oktober 2022 is Almere het podium voor de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade Expo 2022. De Nederlandse tuinbouw presenteert dan, samen met nationale- en internationale partners, innovaties en oplossingen voor duurzame en leefbare steden. Op het 60 hectare grote terrein staat het thema ‘Growing Green Cities’ centraal. De Floriade ligt direct aan de A6 met uitzicht op de skyline van Almere.