Het aanbod van secundair materiaal uit sloop van woningen en overige gebouwen is niet voldoende om in de vraag voor nieuwe gebouwen te voorzien. Dit concludeert het EIB in samenwerking met Metabolic en SGS Search in de zojuist verschenen studie ‘Materiaalstromen, milieu-impact en energieverbruik in de woning- en utiliteitsbouw’.
Primaire grondstoffen: Er komt gewoonweg niet genoeg materiaal vrij om in de vraag te voorzien
Er is een gedetailleerd beeld gemaakt van de materiaalstromen in de bouw en de totale milieu-impact daarvan voor het peiljaar 2014. Op basis van analyse van beschikbare data hebben de onderzoekers ook een doorkijk gemaakt naar het jaar 2030.
2014
Uit het eerste beeld voor 2014 blijkt dat de vraag naar materiaal voor de bouw en renovatie van woningen en overige gebouwen 21 keer zo groot was als het aanbod van materiaal vanuit sloop en renovatie. Als bedacht wordt dat materiaal vanuit sloop niet volledig hoogwaardig kan worden hergebruikt, is de discrepantie tussen aanbod en vraag feitelijk nog groter.
In de komende decennia kan de discrepantie wel kleiner worden, maar niet in grote mate worden overbrugd. Het volledig afscheid nemen van het gebruik van primaire materialen is dan een traject van lange adem en vereist bovendien gerichte beleidsinspanningen.
Vraag naar bouwmaterialen
In 2014 werden zo’n 45.000 woningen gebouwd en 11.000 gesloopt. Daarnaast werd 6.200.000 m2 BVO nieuwe utiliteitsgebouwen neergezet en werd zo’n 2.800.000 m2 BVO gesloopt. De herstel en verbouwproductie voor de woning- en utiliteitsbouw samen besloeg zo’n € 11 miljard. De totale ingaande stroom materialen die hieruit voortvloeide kwam neer op 17,6 miljoen ton materiaal terwijl de totale uitgaande stroom 7,3 miljoen ton materiaal bedroeg.
De vraag naar bouwmaterialen vanuit de nieuwbouw en renovatie in 2014 was hiermee bijna 2,5 keer groter dan het theoretisch maximale aanbod uit de sloop en renovatie. Zelfs als directe hoogwaardige toepassing in de praktijk mogelijk zou zijn, zou minder dan de helft (41 %) van de totale vraag binnen de keten kunnen worden gerealiseerd.
Materialen en primaire grondstoffen in 2030
Discrepantie neemt in de tijd af, maar kan de komende decennia nog niet worden overbrugd. Vooral dankzij de relatieve krimp van de nieuwbouwproductie ten opzichte van de sloop in de woningbouw is de verwachting dat het verschil tussen de vraag naar en het theoretisch maximale aanbod van materiaal daalt van een factor 2,5 in 2014 naar een factor 1,7 2030. Hierdoor zou in theorie 59% van de benodigde materialen uit de keten in 2030 zelf kunnen worden gewonnen.
Ook hier geldt dat in de praktijk een beduidend kleiner aandeel hoogwaardig zal kunnen worden hergebruikt, waardoor de vraag naar primaire materialen zal blijven bestaan.
Verduurzaming bouwsector
Het sturen op materiaal massa alleen is niet voldoende om tot doelmatige verduurzaming van de bouwsector te komen. Oorzaak hiervan ligt bij het uiteenlopen van de masse en de milieu-impact van bouw- en sloopmaterialen. Zo zijn massieve materialen in funderingen en ruwbouw god voor tachtig procent van de massa, maar hebben deze materialen een veel kleiner aandeel in de milieu-impact in MKI (45%).
Het omgekeerde geldt voor werktuigbouwkundige en elektrotechnische installaties die minder dan een procent van de massa beslaan, tegenover negen procent van de milieu-impact in MKI.
Vier lijnen
De bouwopgave circulair invullen door enkel het toepassen van secundair materiaal is nu en in de toekomst beperkt mogelijk. Er komt gewoonweg niet genoeg materiaal vrij om in de vraag te voorzien. Dit beeld wordt versterkt wanneer er rekening wordt gehouden met toepassingsmogelijkheden in de praktijk.
Gerichte inspanningen zijn nodig om in de toekomst goeddeels afscheid te kunnen nemen van primaire materialen. Deze inspanningen zullen bovendien tijd kosten.
Aanpak in vier stappen
– Het bevorderen van hergebruik door de toepassingsmogelijkheden te vergroten;
– minder gebruik van primair materiaal door anders te ontwerpen en slimmer te bouwen;
– levensduurverlengende technieken op de bestaande voorraad toepassen;
– primaire materialen met een zo laag mogelijke milieu-impact gebruiken.
Primaire grondstoffen
Donwload het rapport ‘Materiaalstromen, milieu-impact en energiegebruik in de woning- en utiliteitsbouw – uitgangssituatie en doorkijk naar 2030’
