‘De milieubelasting van een warmtepomp is hoger dan aanvankelijk werd aangenomen.’ Die conclusie moest worden getrokken op basis van een actualisatie van de milieudata van warmtepompen.
“Er mag een ‘tijdelijke verrekenfactor’ worden toegepast op warmtepompen met geactualiseerde productkaarten”
In samenwerking met FME enTechniek Nederland startte Stichting NMD diverse projecten om de kwaliteit van de milieudata van installaties te verbeteren. De actualisatie toonde aan dat de berekening van de milieubelasting van de warmtepomp niet meer volledig was.
Koudemiddel en elektronica waren nog niet in de milieudata verwerkt. Bovendien was de milieubelasting berekend met een type dat inmiddels niet meer representatief was voor de markt. De effecten van het rekenen met de geactualiseerde data werden duidelijk bij het opstellen van een nieuwe categorie-1 productkaart voor een warmtepomp.
Nieuwe situatie
Jan-Willem Groot, directeur van Stichting NMD, erkent dat dit een nieuwe situatie oplevert. “De eis aan de milieuprestatie in het Bouwbesluit voor woningen en kantoren is vastgesteld aan de hand van de data die in de NMD aanwezig waren. Voor de markt kunnen er problemen ontstaan als we de milieudata van warmtepompen zomaar aanpassen. Er zou een ongelijk speelveld ontstaan voor leveranciers die warmtepompen leveren met de nieuwe data ten opzichte van leveranciers die warmtepompen aanbieden op basis van de oude data.”
Bovendien kan het ertoe leiden dat er aanvullende maatregelen moeten worden genomen om een warmtepomp (met geactualiseerde data) in bouwwerk te kunnen opnemen, vertelt Groot: “ Vanuit het oogpunt van duurzaamheid zou ik het een probleem vinden als daardoor de warmtepomp niet meer wordt toegepast. Uiteindelijk leveren de warmtepompen een belangrijke bijdrage aan de energietransitie en aan de vermindering van de CO₂-uitstoot.”
Tijdelijke verrekenfactor
Stichting NMD heeft daarom in samenspraak met het Ministerie van BZK, FME en Techniek Nederland een ‘tijdelijke verrekenfactor’ ingevoerd die op warmtepompen met geactualiseerde productkaarten mag worden toegepast. De verrekenfactor is een bijzondere maatregel en verbonden aan diverse voorwaarden (zie hiervoor het NMD-nieuwsbericht Tijdelijke verrekenfactor voor installaties in de NMD).
Jan Willem Groot: “Op basis van de geactualiseerde data is het voor de markt lastiger om een warmtepomp in een project toe te passen. Wij willen het probleem niet zomaar even bij de leveranciers van warmtepompen neerleggen. Dat zou niet terecht zijn. Daarom hebben wij besloten een tijdelijke verrekenfactor op te stellen die op de geactualiseerde productkaarten van warmtepompen mag worden toegepast.”
De verrekenfactor zorgt ervoor dat de berekende milieu-impact tussen de oude en de nieuwe situatie wordt genivelleerd. Het betekent dat milieuscore van de warmtepomp voor dit moment op een zelfde niveau ligt als voor de actualisatie. Met de toepassing van de verrekenfactor blijft het mogelijk de warmtepomp in te zetten.”
Lange termijn
Robert van Beek van de FME constateert dat het actualisatieproject ertoe leidt dat de kwaliteit van milieudata van gebouwinstallaties wordt verbeterd. “Vooraf hadden we niet verwacht dat de actualisatie zou leiden tot een veel hogere milieubelasting van de warmtepomp. Hierdoor moeten we tijdelijk een verrekenfactor toepassen. Op de iets langere termijn is dit positief. Een goede en complete database is belangrijk voor opdrachtgevers en alle schakels in de bouwketen.”
Onvolledig beeld
Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland wijst op het belang van de warmtepomp in brede zin: “De milieuscore van warmtepompen geeft een onvolledig beeld. De score geeft namelijk alléén de milieubelasting van materialen aan en laat de energieprestatie volledig buiten beschouwing. Dankzij de warmtepomp verbruiken nieuwbouwwoningen helemaal geen aardgas meer en daalt de CO2-uitstoot met de helft. Daarmee leveren warmtepompen een onmisbare bijdrage aan het behalen van de klimaatdoelstellingen.”
