Een onlangs gepubliceerde paper van de TU Eindhoven en Deltares laat zien waarom en hoe klimaatadaptatie en klimaatmitigatie* meer met elkaar kunnen worden verbonden.
“Steeds meer druk op de ruimte; maatregelen voor natuurbehoud of woningbouw komen elkaar tegen in dezelfde steden en landelijke gebieden”
Waar moeten we bouwen nu we klimaatverandering in het gezicht kijken? Moeten we wel investeren in energie-intensieve industrie in laag-liggend Nederland? Hoe kunnen groeiende steden tegelijk klimaatbestendig worden? Met een urgente opgave voor klimaatmitigatie die gelijktijdig moet worden versneld met klimaatadaptatie, vinden beleidsmakers en andere beslissers het vaak ingewikkeld om beide (en andere) beleidsterreinen recht te doen.
IPCC
In het IPCC-klimaatrapport staat dat bij een steeds grotere opwarming van de aarde allerlei effecten ernstiger worden, met humanitair leed en ecologische schade tot gevolg, vooral als de opwarming over een grens van anderhalve graad heen gaat.
Nationaal en internationaal wordt klimaatverandering daarom bij de bron aangepakt: er wordt serieus werk gemaakt van klimaatmitigatie, ofwel het tegengaan van klimaatverandering. In de Europese Klimaatwet zijn afspraken vastgelegd over het reduceren van broeikasgasemissies naar klimaatneutraal in 2050.
De gevolgen van de opwarming zijn al waarneembaar: een stijgende zeespiegel, droogte en vaker voorkomende hittegolven en buien. Daarom is naast klimaatmitigatie ook klimaatadaptatie noodzakelijk: maatregelen waarmee we ons land aanpassen aan het veranderende klimaat.
Samenhang
Het IPCC stelt dat mitigatie- en adaptatiemaatregelen elkaar kunnen versterken wanneer ze in samenhang genomen worden. Maar ze kunnen elkaar ook tegenwerken wanneer dat niet gebeurt. Tegelijkertijd voltrekt klimaatverandering zich nog sneller dan eerder werd gedacht en is er steeds meer druk op de ruimte, omdat maatregelen voor mitigatie en adaptatie, maar ook maatregelen voor natuurbehoud of woningbouw, elkaar tegen komen in dezelfde steden en landelijke gebieden.
Het benutten van samenhang en het voorkomen van negatieve interacties is inmiddels pure noodzaak om de Parijs-doelen te halen. Het discussiepaper ‘Synergie tussen klimaatadaptatie en -mitigatie’ zet nader uiteen hoe mitigatie en adaptatie samenhangen en waarom het noodzakelijk is om dit beleid in samenhang aan te pakken.
Marjolijn Haasnoot (onderzoeker klimaatadaptatie Deltares): “Door meer samenhang aan te brengen tussen adaptatie en mitigatie kunnen we beiden gaan versnellen en voorkomen we investeringen waar we later spijt van krijgen. Dit essay geeft een eerste handvat, maar een verdieping is nodig om betere handvatten te hebben voor de praktijk.”
Drie cases
Het paper doet dit aan de hand van de recente IPCC-rapporten en drie praktijkcases over hoe mitigatie en adaptatie elkaar in Nederland beïnvloeden in Eindhoven, de Rijnenburgse polder bij Utrecht en in de Rotterdamse haven.
De cases beschrijven drie zeer verschillende situaties – van het klimaatbestendig verdichten van een stadscentrum tot het verduurzamen van de grootste haven van Europa. Ze vertonen een aantal overeenkomsten. Met name de barrières waarop de betrokkenen stuiten, zijn in de drie situaties nagenoeg gelijk, zoals het gebrek aan bestuurlijke handvatten om met complexiteit om te gaan en het ontbreken van leiderschap.
Complexe vraagstukken vergen een eenduidig plan voor systeemveranderingen, die een totaalbeeld vergen van waar de overheid met Nederland heen wil op het gebied van klimaat en aanpalende maatschappelijke uitdagingen.
Download discussiepaper
* Mitigatie betekent matiging, verzachting, vermindering en kan verwijzen naar: Klimaatmitigatie, maatregelen om de opwarming van de Aarde te beperken. Bron: Wikipedia
