Recent werd in Tilburg het nieuwe busstation in gebruik genomen. Net als de renovatie van het treinstation en de nieuwe fietsenstallingen in het spoorgebied is het busstation ontworpen door architectenbureau cepezed. De nieuwe OV-faciliteit wekt zijn eigen energie op en heeft een vergaand geïntegreerd ontwerp.
De drainagegaten in de dragende goot zijn ook benut voor de opspanning van het ETFE-folie
Het nieuwe busstation is deel van de grootschalige revitalisatie van het Tilburgse OV-knooppunt. Het is helemaal toegesneden op reizigerscomfort en een aangenaam overzichtelijke verkeersafwikkeling. De faciliteit ligt aan de westkant van het treinstation, grofweg op de plaats waar ook het oude busstation lag, met op de uiterste westpunt daarbij de locatie van de voormalige woontoren Tilburion betrokken.
Minimalistisch circuit
De basisopzet bestaat uit een reeks uiterst ranke kolommenparen met daarop een al even minimalistische luifelstructuur. Het bouwwerk vormt een driehoekig circuit van ruim 160 meter lang met in het hart een open ruimte. De opstelplaatsen voor de bussen liggen langs de buitenrand; één voor uitstappen en zes voor instappen.
De luifelomloop verloopt van 14 naar 30 meter breedte totaal en kent twee verspringingen. Deze zijn vooral functioneel en sluiten aan op de stedenbouwkundige situatie, maar resoneren optisch ook mooi met de monumentale kap van het treinstation. Die heeft eveneens een gelede opbouw en lijkt bovendien net als de luifel te zweven.
De verspringingen verdelen de totaalstructuur in drie segmenten. In het hart van ieder segment bevindt zich een groenplantsoen dat is afgebakend door een zitrand voor de reizigers. Aan de brede kop is in het hart van de omloop bovendien een paviljoen opgenomen. Dit bevat een personeelsruimte voor de buschauffeurs, een OV-servicepunt en een commerciële ruimte die nog nadere invulling krijgt. Aan deze ruimte grenst ook een verhoogd terras.
Luifel met pv en etfe
De riante luifel rondom overdekt de volledige perrons en daarnaast een deel van de bussen. Reizigers kunnen zo altijd droog en beschut in- en uitstappen. De constructie bestaat uit een stalen framewerk dat is bespannen met translucent ETFE-folie.
De verlichting is achter dit folie in de staalconstructie opgenomen. Overdag filtert de luifel het zonlicht, terwijl het in de donkere uren één groot ruimtelijk verlichtingselement vormt dat sterk bijdraagt aan het gevoel van veiligheid. Bovenop de luifel ligt 250 m2 aan zonnepanelen.
Bij sterk daglicht werpen deze een schaduwpatroon op het ETFE, waardoor de reizigers zich bewust zijn van hun aanwezigheid. De panelen leveren voldoende energie voor alle functionaliteiten van het busstation, zoals de luifelverlichting, de digitale informatieborden, de personeelsruimte en het OV-servicepunt. De commerciële ruimte heeft zijn eigen energiecircuit en -meter.
Integrale materialisatie
De ranke kolommen bevatten samengesteld uit plaat- en stripstaal tevens hemelwaterafvoeren en elektrische bekabeling. Ook zijn de S.O.S.-melder en intercom in één van de kolommen geïntegreerd. Het stalen zetwerk dat constructief de centrale dragende ligger vormt, fungeert eveneens als watergoot.
De verlichting van het paviljoenterras is in de overspannende liggers erboven opgenomen en in de zitranden van zwart gepigmenteerd beton zijn bankjes van stripstaal met geïntegreerde verwarming verwerkt.
De drainagegaten in de dragende goot zijn ook benut voor de opspanning van het ETFE-folie, de digitale informatieborden zijn volledig blind aan de kolommen bevestigd en het paviljoengebouw draagt bij aan de stabiliteit van de luifel.
Bovendien zijn iedere 14 m bewegingsmelders in de stalen luifelrand opgenomen, die reageren op de aanwezigheid van bussen en reizigers. Bij een minimum aan energieverbruik is er zo in iedere situatie voldoende verlichting.
Inclusief, onderhoudsarm en toekomstbestendig
Het busstation is ook ontworpen op inclusiviteit. Zo is het verhoogde paviljoenterras via een hellingbaan toegankelijk voor rolstoelen en zijn in de handrailingen tussen terras en perrons braillevoorzieningen opgenomen.
Het ETFE-folie van de luifel is zelfreinigend en behoeft nauwelijks onderhoud. Voor service aan de zonnepanelen en de elektrische voorzieningen is de luifelomloop eenvoudig begaanbaar via het paviljoen en een beloopbare kabelgoot. De algeheel strakke vormgeving met een minimum aan hoekjes en randjes beperkt de kosten voor schoonmaak.
Voor de toekomst is het busstation daarnaast nu al voorbereid op de plaatsing van installatietechnische infrastructuur voor het snel opladen van elektrische bussen.
