Kritieke grondstoffen en halfproducten zijn nodig voor bijvoorbeeld batterijen, halfgeleiders, waterstofproductie, zonnepanelen en ledverlichting. Met de nationale grondstoffenstrategie zet het kabinet in op voldoende beschikbaarheid van kritieke mineralen en metalen.
“Nederlandse bodem bevat zelf nauwelijks kritieke grondstoffen”
De ministerraad heeft ingestemd met een herziening in de nationale grondstoffenstrategie. Digitalisering en verduurzaming zijn de basis voor een sterke Nederlandse economie in de toekomst. Om hierop te kunnen inzetten, is het zaak om in EU-verband risico’s op nieuwe afhankelijkheden van grondstoffen en halfproducten aan te pakken.
Zekerheid over beschikbaarheid is voor het kabinet cruciaal. In toenemende mate zijn immers landen zoals China namelijk ook bereid om economische invloed, zoals controle over grondstoffen, in te zetten als geopolitiek wapen.
Positie opbouwen
Nederland is op dit moment één van de meest concurrerende economieën. De Nederlandse industrie, logistieke sector en aanverwante bedrijven hebben wereldwijd al een sterke positie opgebouwd in traditionele grondstoffenketens zoals die van olie en staal. Het kabinet ziet kansen om ook een goede positie op te bouwen in de kritieke grondstoffenketens zodat Nederland en de EU minder afhankelijk zijn.
De Nederlandse bodem bevat zelf nauwelijks kritieke grondstoffen: deze zitten vooral in andere werelddelen en onder de zeebodem. Wel zijn elders in de EU grondstoffen als lithium en kobalt potentieel beschikbaar. Ook kan niet alles worden opgelost met circulariteit.
Door in Nederland en de EU meer raffinage-, verwerkings-, assemblage- en transportcapaciteit op te bouwen en beter hierin samen te werken met andere grondstofrijke landen vermindert de kwetsbaarheid bij bijvoorbeeld tekorten.
(Lees verder onder de afbeelding.)
Minder schaarse alternatieven
De kennis en het innovatief vermogen van onze bedrijven en kennisinstellingen kunnen we volgens het kabinet meer benutten voor het slim ontwerpen van producten, op het terugwinnen van kritieke grondstoffen en het terugdringen van negatieve effecten op het milieu.
Daarom gaat het kabinet in haar innovatiebeleid scherper kiezen voor sleuteltechnologieën die bijdragen aan digitalisering, circulariteit en verduurzaming.
Innovatie
Bedrijven kunnen door te innoveren bijvoorbeeld kiezen voor grondstoffen die meer algemeen beschikbaar zijn. Zo is er nu voor waterstofproductie via elektrolyse – het benutten van elektriciteit om water te splitsen – in de elektrodes vaak veel van de kritieke grondstof iridium nodig. Andere methodes bevatten minder kritieke metalen, maar zijn soms nog wel minder efficiënt. Doorontwikkeling van deze niet-schaarse alternatieven vermindert op termijn afhankelijkheid van andere landen.
Lees ook: Oproep aan gemeenten – start met monitoring grondstoffen
Circulariteit
Circulaire strategieën zijn ook een belangrijk onderdeel in de nationale grondstoffenstrategie om de leveringszekerheid van grondstoffen te vergroten en de negatieve milieu-impact te verkleinen. Daarmee draagt de uitvoering van de grondstoffenstrategie ook bij aan de ambitie van het kabinet om toe te werken naar een volledige circulaire economie in 2050.
Het kabinet is bijvoorbeeld van plan om innovatie te stimuleren door circulaire eisen op te nemen in aanbestedingen. Zo kunnen we in de toekomst kritieke grondstoffen gemakkelijker terugwinnen uit onze windmolenparken.
Het kabinet ziet mogelijkheden om dit uit te breiden naar andere aanbestedingen, bijvoorbeeld voor defensie, telecommunicatie of bouw. Hierdoor creëren we circulaire producten die de overheid zelf aankoopt, waaruit kritieke grondstoffen teruggewonnen kunnen worden.
De nationale grondstoffenstrategie vormt ook de basis voor de Nederlandse inzet in de EU op de aankomende Europese Critical Raw Materials Act.
