Ondanks het stijgende woningtekort blijft het lastig om tempo te maken met het bouwen van voldoende koopwoningen. In het 1e kwartaal van 2019 bleef het aantal verkochte nieuwe koopwoningen steken op 7.684 woningen. Dat is 5% minder dan een jaar eerder en zelfs 13% minder dan in dezelfde periode twee jaar terug. Problemen rondom gemeentelijke procedures vormen de grootste belemmering.
Tempo bouwen koopwoningen: Vooral de stroperige procedures bij gemeenten en provincies worden als hinderlijk ervaren
Dit blijkt uit onderzoek van NVB Vereniging voor ontwikkelaars & bouwondernemers. Daarnaast zijn er onvoldoende bouwlocaties en stapelen gemeenten niet zelden (dure) ambitie op (dure) ambitie als het gaat om nieuwbouwplannen. Projecten voor koopwoningen zijn daardoor steeds lastiger financieel haalbaar te maken, ook al vanwege de gestegen bouw- en grondkosten.
Knelpunten nieuwbouw
Waarom lukt het niet om meer woningverkoop te realiseren en zo mede de bouwproductie te verhogen? Om meer inzicht te krijgen in de knelpunten, heeft NVB in de periode maart-april 2019 een enquête onder haar leden gehouden. Gezamenlijk zijn de leden van NVB verantwoordelijk voor circa 75% van de nieuwbouwproductie in Nederland. Circa de helft van de aangesloten bedrijven deed mee aan dit onderzoek. Maar liefst 89% van de respondenten gaf aan knelpunten te ervaren bij het realiseren van nieuwbouwambities. De NVB vroeg hen om middels het toekennen van scores aan te geven in welke mate zij last (1 = helemaal geen last, 10 = heel veel last) ervaren van bepaalde situaties.
Medewerking gemeenten
Ondanks de beperkte beschikbaarheid van bouwlocaties (score 6,7 op de korte termijn en score 7,2 op de middellange termijn) en de stijgende bouwkosten (score 7,3) – wordt het gebrek aan medewerking door gemeenten als veruit het belangrijkste knelpunt (score 8,6) genoemd in het realiseren van hun nieuwbouwambities. Maar liefst 81% geeft dit knelpunt een 8 of hoger. 3 op de 10 respondenten geeft zelfs aan hier extreem veel last (score 10) van te ervaren.
Stroperige procedures
Meer specifiek geeft 72% van de respondenten aan veel last (score 8 of hoger) te ervaren van de stroperige procedures bij gemeenten of provincies die resulteren in vertragingen. 4 op de 10 respondenten geeft zelfs aan hier extreem veel last van te hebben (score 10). Gevraagd naar een toelichting worden bijvoorbeeld de eindeloze bezwaarmogelijkheden genoemd en het tekort aan mankracht bij gemeenten zodat procedures zomaar jaren langer duren.
Gemiddeld scoort dit punt het hoogste cijfer van 8,4. Op de tweede plaats volgt daarna met een score van 8,2 het almaar opstapelende eisenpakket. Terwijl de bouw worstelt met de (financiële) gevolgen van de energietransitie, leggen sommige gemeenten daar bovenop nog aanvullende (duurzaamheids)eisen, waardoor plannen onbetaalbaar worden. Een groeiend aantal bouwplannen valt daardoor af of gaat terug naar de tekentafel.
Expertteam Woningbouw
Gelukkig geeft 53% van de respondenten aan ook situaties te kennen van gemeenten en provincies die als goed voorbeeld dienen bij het realiseren van nieuwbouwambities. Het zijn met name die gemeenten die genoemd worden die open staan om samen met marktpartijen tot een succes te komen. Zij omarmen hun plannen en bieden hulp waar nodig. Helaas is dit soms nog te zeer afhankelijk van welke gemeente en soms zelfs van een enkele ambtenaar.
Om de woningmarkt vlot te trekken richtte minister Ollongren het Expertteam Woningbouw op. Dit team werkt met en voor gemeenten, provincies en andere partijen aan integrale gebiedsontwikkeling en een toekomstgerichte woon- en leefomgeving met een focus op de woningbouwproductie. Een noodzakelijke, maar succesvolle aanpak blijkt nu. De provincie Noord-Holland is aan het versnellen, Zuid-Holland heeft een vliegende brigade opgericht, Utrecht staat in de startblokken en Noord-Brabant en Zeeland snuffelen enthousiast aan het idee.
Meer informatie NVB
Tempo maken met bouwen. Zie ook:
Doorbouwen nodig, plancapaciteit woningbouw omhoog.
