De provincie Noord-Holland investeert in een frequente, snelle en betrouwbare Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV)-busverbinding van Het Gooi richting Amsterdam, Schiphol en Almere. Huizen heeft geen NS-station. Daarom wordt er tussen deze stad en Hilversum dus een HOV-verbinding aangelegd. Door het bouwen en verbeteren van P+R-terreinen met HOV-haltes sluiten Blaricum, Eemnes en Laren straks ook beter aan op het netwerk van en naar de Randstad. een achtergrondartikel over HOV in ´t Gooi, de aanpak, uitdagingen en oplossingen.
“Gepland is om het HOV in ´t Gooi in oktober 2022 op te leveren. Totale kosten 130 miljoen”
Start HOV aanleg
Na enige vertraging in de aanbestedingsfase is in juni 2019 BAM gecontracteerd voor het Hilversumse deel van het project. Het gaat dan met name om de aanleg van een vrije busbaan, een natuurbrug in Anna’s Hoeve en een onderdoorgang onder het spoor van Hilversum naar Amersfoort in de Oosterengweg in Hilversum. Na een intensieve voorbereidingsfase met betrokken partijen – provincie Noord-Holland, gemeente Hilversum en ProRail – zijn, na diverse conditioneringswerkzaamheden, eind maart de eerste bouwwerkzaamheden gestart. Voor de deeltrajecten Huizen-Blaricum en Eemnes-Laren zullen binnenkort de aanbestedingen starten.
Drie tracés in Het Gooi
Het tracé van de HOV loopt van het busstation Huizen, over de Huizermaatweg en Bovenmaatweg, langs de Blaricummermeent naar de carpoolplaats in Blaricum. Vanaf hier rijdt de HOV-bus over de A27 naar Hilversum. In Hilversum komt aan de zuidkant van het spoor een vrije HOV-baan naar het NS-station. Tussen begin- en eindpunt stopt de bus nog zes keer om reizigers in- en uit te laten stappen.
Het HOV-tracé bestaat uit drie deelprojecten:
● Huizen – Blaricum
● Eemnes – Laren
● Laren – Hilversum
Duidelijk
Arend van Dijk is projectmanager HOV in ´t Gooi namens de provincie Noord-Holland. Hij verduidelijkt: “Vanaf de A27 naar het station in Hilversum komen we een aantal kruisingen tegen. Zo zal straks de bus kruisen met een nieuw te bouwen fly-over het spoor. In het tracé Laren-Hilversum worden busbaan, spoor en weg gebundeld tot één infrastrook. Een natuurbrug vormt de schakel voor wild tussen ’t Gooi en de Utrechtse Heuvelrug. Bij de kruising met de busbaan op de oostelijke ring van Hilversum bevindt zich een spoorkruising (gelijkvloers). Hier wordt ter hoogte van spoor- en busbaan een dubbellaags onderdoorgang gebouwd voor fietsers, voetgangers en gemotoriseerd verkeer.”
Onderdoorgang
De laatstgenoemde bouwwerkzaamheid is gelijktijdig ook één van de grootste uitdagingen binnen het project. Van Dijk vervolgt: “De Oosterengweg is een zeer druk bereden weg van en naar Hilversum, die we voor ongeveer anderhalf jaar af moeten sluiten voor alle verkeer. De werkzaamheden zullen op anderhalve meter van de gevel van de bebouwing plaatsvinden voor het realiseren van de bouwkuip. Deze bouwkuip wordt grotendeels gemaakt met een CSM-wand waarbij de aanwezige grond wordt vermengd met water en cement. HIermee verstevigen we de grond. Deze methode is geluids- en trillingsarm. Het is een uitdaging ervoor te zorgen dat de vervormingen door onder andere graafwerk in de omgeving niet dermate groot zijn, dat gebouwen schade ondervinden. Let wel, we hebben hier veel onderzoek naar gedaan, maar de grondslag blijft grillig.”
In een onderdoorgang laten we normaliter auto´s, fietsers en voetgangers naast elkaar rijden/lopen. Maar op deze locatie is hier geen ruimte voor. Daarom is er in 2013 een besluit genomen om een dubbellaagse onderdoorgang te maken. Oftewel, de fietsers en voetgangers passeren de onderdoorgang in de eerste laag, de auto´s in de laag eronder. “Uniek voor Nederland”, zegt Arend van Dijk.
Martin Bakker, technisch manager van het project HOV in ´t Gooi en werkzaam voor BAM Infra, vult aan:
“Omdat de doorgang zich in een binnenstedelijk gebied bevindt, worden er ook een aantal eisen gesteld aan vormgeving. Een goede afstemming met de architect is dan ook van belang. Op welke eisen ik doel? Mooi betonwerk is niet lelijk. Maar in dit project is ervoor gekozen om de wanden van de doorgang waar het gemotoriseerd verkeer doorheen gaat, te bekleden met deels metselwerk en met panelen die een betonlook uitstralen. Het geheel lijkt hierdoor wat minder steriel. De wanden in de doorgang voor fietsers en voetgangers zullen een geperforeerde aluminium beplating krijgen, waar verlichting achter zit. Ook op maaiveldniveau wordt veel aandacht besteed aan de inpassing in de omgeving.”
Treinvrij en binnenstedelijk
Een andere uitdaging binnen het project zijn de treinvrije periodes. Oftewel periodes waarin ProRail geen treinen laat rijden. Van Dijk: “In één van deze periodes rijden we het dek in – te bouwen buiten de locatie – waar de treinen overheen gaan rijden. Dit dek is dus het plafond van de onderdoorgang voor auto´s, fietsers en voetgangers, waar we het zojuist over hadden.”
Treinvrije periodes blijven spannend, vervolgt Arend van Dijk. ¨Want we doen met een grote groep mensen op dezelfde plek een activiteit. Daarom dat de voorbereidingen voor deze periodes al lang van te voren begonnen zijn.¨
Bakker stipte het binnenstedelijk karakter van het project al even aan. Veel belanghebbenden zowel rondom de onderdoorgang en ook op de locaties waar we de fly-over en de natuurbrug bouwen zijn de afgelopen periode gehoord en gezien. Een goede afstemming is noodzakelijk.
Martin Bakker: ¨Het project is een omvangrijke bouwopgave in het binnenstedelijk gebied. Diverse mensen krijgen ermee te maken. Zoals bewoners, maar ook mensen die werken voor belangenorganisaties. En wat te denken van grondeigenaren? Inderdaad, het project is een complexe operatie. Los van alle technische uitdagingen, zoals genoemde fly-over en natuurbrug.”
Natuur en duurzaamheid
Maar HOV in ´t Gooi gaat over meer dan een busverbinding. Een flink deel van het projectbudget wordt gebruikt om het leefklimaat en de verkeersveiligheid te verbeteren.
Veel aandacht gaat uit naar een groene en natuurlijke inpassing. De bomen die moeten wijken om de plannen mogelijk te maken, worden evenredig gecompenseerd. Vooral de situatie in Hilversum leent zich voor het versterken van natuurwaarden. Daarom ook dat er gekozen om genoemde natuurbrug te bouwen. Op deze wijze wordt het leefgebied voor flora en fauna vergroot en draagt het project op een belangrijke manier bij aan biodiversiteit in het gebied.
“De duurzaamheid zit vooral in de materiaalkeuzes”, zegt Bakker. “In de beton- en asfaltmengels bijvoorbeeld hergebruiken we materialen uit de keten.”
Vanaf het begin van het project is er gestuurd op ´groen´ en duurzaamheid. De aannemer houdt in zijn bouwmethoden nadrukkelijk rekening met de omgeving en zorgt voor slimme verkeersoplossingen die de overlast zoveel mogelijk beperken. Het plan is logistiek zo opgezet dat bouwverkeer alleen gebruik maakt van hoofdwegen waardoor gevaarlijke situaties in woonwijken voorkomen worden. Een ander voorbeeld is dat het zand uit de bouwkuip met een persleiding richting de natuurbrug wordt afgevoerd. Dat scheelt zo’n 1.000 vrachtwagens over de weg.
Winst
We moeten nog even geduld hebben, maar als de HOV-busverbinding gerealiseerd is, met alle bijkomende passende bouwmaatregelen, is er in een aantal opzichten ´winst´ behaald. Arend van Dijk: “De HOV-busverbinding zorgt voor een betrouwbare verbinding. De bus heeft straks een vaste reistijd tussen Huizen en Hilversum van 21 minuten. De bereikbaarheid van en naar ´t Gooi zal hiermee dan ook aanzienlijk verbeterd worden. Met de onderdoorgang in Hilversum lossen we een veiligheidsknelpunt op. Regelmatig hebben er op de spoorkruising incidenten plaatsgevonden. De Oosterengweg kent veel verkeer.”
“En”, zegt Van Dijk: ¨Zoals aangegeven, de natuurbrug zorgt ervoor dat we twee natuurgebieden met elkaar verbinden. Met het project leggen we de laatste schakel in de natuurverbinding de Groene Schakel. Het gebied dat ´t Gooi verbindt met de Utrechtse Heuvelrug. Dieren kunnen nu vrij van het ene naar het andere gebied gaan.¨
Bijzonder en samen
Is HOV in Het Gooi een bijzonder project? De heren zijn het met elkaar eens: elk project is bijzonder. Bijzonder van dit project is, dat het over binnenstedelijk bouwen gaat. “Het project vergt veel aandacht en dus tijd. Maar dat is nodig. Anders wordt het een chaos. En in chaos kunnen we niet bouwen”, aldus Martin Bakker.
Arend van Dijk tot slot: “Bijzonder vind ik vooral hoe we met de vele, diverse partijen samenwerken. Daar waar in het begin altijd enige sprake is van eigenbelang, is het ons gelukt om er een integrale projectorganisatie van te maken, die heel goed werkt. De gezamenlijke projectopgave heeft bij een ieder de prioriteit.”
Eerste prijs
De Best Presterende Bouwprojecten van 2020 werden onlangs door stichting Bewuste Bouwers bekendgemaakt. De 1e plaats ging naar het hierboven omschreven project: HOV in ’t Gooi van BAM Infra Nederland, 2e werd de aanleg van een nieuwe verbindingsweg Rotterdamsebaan van Combinatie Rotterdamsebaan en op de 3e plaats kwam J.P. van Eesteren | TBI met het project HAUT, het nieuwe icoon aan de Amsterdamse Amstel.
Beeld: Provincie Noord-Holland en BAM Infra
