Functiemenging in een meer compacte, stedelijke omgeving. Volgens het eindrapport van het van de Actieagenda Bouw deel uitmakende actieteam Renovatie, transformatie en herbestemming, is dat de uitdaging voor de toekomst. “De bestaande stedelijke structuur is gebaseerd op het naoorlogse, dominante stedenbouwkundig concept van een functionele scheiding tussen wonen, werken, winkelen, verkeer en recreatie”, aldus Rudy Stroink, voorzitter van het actieteam. “Deze scheiding heeft geleid tot veel monofunctionele omgevingen, terwijl de behoefte zich ontwikkelt naar functiemenging en -verdichting. Dat gaat grotendeels tot stand komen via herontwikkeling en intensivering van het gebruik van de huidige gebouwde omgeving. Dit is een positieve ontwikkeling en zal verder leiden tot lagere maatschappelijke kosten”.
In opdracht van de Actieagenda Bouw is het actieteam Renovatie, transformatie en herbestemming op zoek gegaan naar hoe ondernemerschap op deze drie terreinen gestimuleerd kan worden. Dit als reactie op de economische recessie en de slechte vooruitzichten van de bouwsector. “Het gaat ons erom bedrijfsleven, overheid en onderwijs te inspireren om met nieuwe uitdagende oplossingen te komen die de sector en Nederland als geheel vooruit helpen”, aldus Stroink. “Dat herbestemming en transformatie bepalend worden voor de toekomst van de bouw, beleggings- en ontwikkelingswereld behoeft geen pleidooi.”
Verschuiving
Alle bij de bouw betrokken partijen zullen zich moeten aanpassen aan de nieuwe omstandigheden en zullen nieuwe kennis en technieken moeten ontwikkelen voor de nieuwe opgave. Wachten is geen optie. Tegelijk moet het ruimtelijke ordeningsinstrumentarium aangepast worden om aan te sluiten bij de nieuwe praktijk. De nieuwe bouwpraktijk heeft als belangrijkste kenmerk een verschuiving van een aanbodgestuurde naar een vraaggestuurde ruimtelijke ontwikkeling. Een verschuiving op basis van een directe verbinding met een nieuwe zich steeds duidelijker manifesterende vraag. De klant weet meer dan ooit wat hij of zij wil.
Co-creatie
De nieuwe behoefte vraagt om nieuwe producten; andere woningtypes, nieuwe winkelformules, andere werkgebouwen en andere omgevingen. Producten die in samenspraak met, of bij wijze van co-creatie, mede door de vraagkant gerealiseerd zullen gaan worden. daar liggen de kansen voor de bouwsector. Stroink: “Een belangrijk kenmerk van de nieuwe praktijk is het ontstaan van grote regionale verschillen. Per regio, per stad en per dorp is een andere aanpak noodzakelijk, afhankelijk van de groei of krimp, de ligging, de kwaliteit van het aanbod, de economische veranderingen, etc.”.
Regie
De rol van de overheid zal veranderen; van een aanjager van projecten naar een bewaker van de kwaliteit en regisseur van lokale initiatieven. De publieke middelen ontbreken, voor de komende periode, om de overheid het financiële risico te laten dragen van stedelijke en landschappelijke herstructurering. Door de actieve rol van de overheid in het verleden bij het initiëren van grote publiek-private ondernemingen met omvangrijke nieuwbouw programma’s, zijn publieke en private belangen vaak te dicht bij elkaar gekomen en dat heeft mede geleid tot het ontstaan van het huidige overaanbod. Inperking van de pre-recessie ambities is noodzakelijk, want die praktijk komt nooit meer terug.
Aanbevelingen
Om het ondernemerschap te stimuleren op het gebied van renovatie, transformatie en herbestemming komt het team met een aantal concrete aanbevelingen voor de toekomst, variërend van een roadshow en innovatieprijs tot aan het oprichten van een ‘premier league’ van renovatiehogescholen. Het gedachtegoed van het actieteam wordt overgedragen aan het Nationaal Renovatie Platform en het H-Team. Zij zullen met de voorstellen aan de slag gaan.
