Treinreizigers willen wel, maar kunnen niet
Mensen die een voorkeur hebben voor reizen met de trein, vinden vaak geen woning die aan hun wensen voldoet op locaties die met de trein bereikbaar zijn.
Als gevolg van deze mismatch reizen mensen op een manier die ze minder prettig vinden, en is er een onnodig hoog niveau van autogebruik. Tot deze conclusie komt Wendy Bohte in haar proefschrift ‘Woonlocatiekeuze, zelfselectie en verplaatsingsgedrag’. Bohte rustte 1500 proefpersonen uit met GPS-trackers en combineerde hun verplaatsingsgedrag met gedetailleerde ruimtelijke gegevens.
Woonwensen en voorkeuren
Bohte onderzocht het verband tussen de ruimtelijke inrichting van een stad of dorp, het verplaatsingsgedrag van de bewoners en hun verplaatsingsvoorkeuren. De resultaten geven een indicatie dat bepaalde huishoudens met de juiste woningen verleid zouden kunnen worden tot het gebruik van openbaar vervoer. Als de overheid in een keer grote bouwplannen realiseert (zoals bij Vinexwijken), in plaats van geleidelijk aan bij te bouwen op verschillende plekken, wordt autogebruik feitelijk gestimuleerd. De recente ontwikkelingen in ruimtelijk beleid, waarbij woningen op kleinschalige locaties binnen bestaand stedelijk gebied en in stationsgebieden worden gebouwd en particulier opdrachtgeverschap wordt gestimuleerd, kunnen ervoor zorgen dat mensen die graag met de trein reizen of dichtbij voorzieningen willen wonen, meer kans krijgen om een huis op de door hen gewenste plek te vinden.
Zelfselectie
Huishoudens passen hun verplaatsingsgedrag niet alleen aan aan de ruimtelijke kenmerken van hun woonlocatie, maar zullen bij de keuze van een nieuwe woonlocatie ook rekening houden met de verplaatsingen die ze vanuit hun woning willen maken. Met andere woorden, er vindt zelfselectie plaatst. Als deze vorm van zelfselectie niet wordt meegenomen in studies naar de invloed van ruimtelijke kenmerken op verplaatsingsgedrag, dan wordt de invloed van ruimtelijke kenmerken mogelijk overschat. Echter, door de complexiteit van het meten van zelfselectie werd in eerdere studies de rol van zelfselectie mogelijk juist overschat. In vervolgonderzoek wil Bohte de vervoersvoorkeuren gaan meten op meerdere momenten om zo nog scherper deze mechanismen in beeld te kunnen brengen. Een nieuwe woonlocatie, maar ook veranderingen in de huishoudelijke samenstelling kunnen invloed hebben op hoe men over verplaatsingen denkt.
