Op dit moment liggen er in Nederland circa 18.000 projecten stil waaronder een heel groot aantal woningbouwprojecten. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er zo snel mogelijk emissieloos en emissiearm gebouwd kan gaan worden? Dat was de vraag die de Verstedelijkingsalliantie aan De Bouwcampus stelde. Juiste focus bij stikstofstop woningbouw.
Er kan worden ingezet op elektrisch bouwmaterieel als onderdeel van een emissiearme bouwplaats
De Bouwcampus mobiliseerde vertegenwoordigers vanuit ingenieursbureaus, bouwbedrijven, kennisinstellingen en andere out-of-the box denkers. In een zogenaamde Versnellingstafel kwamen zij gezamenlijk tot concrete maatregelen die op korte en middellange termijn genomen kunnen worden om de stikstofuitstoot van de bouw, in de productie én gebruikersfase, geheel te voorkomen of substantieel te reduceren. Als alle partijen zich hierop concentreren en de overheid haar rol pakt ontstaan hiermee kansen om een deel van de woningbouwprojecten uit de stikstofstop vlot te trekken.
Het Adviescollege Stikstofproblematiek, onder voorzitterschap van Johan Remkes, heeft een duidelijke boodschap aan de bouw: ook in de bouw moet de uitstoot worden teruggedrongen. Benader het integraal vanuit het perspectief van de circulaire, energie-neutrale en natuur-inclusieve transitie.
Drietraps redeneerlijn
Het bouwproces is voor een relatief klein deel verantwoordelijk voor de totale stikstofuitstoot in Nederland (circa 2,4%). Welke concrete maatregelen zou je kunnen nemen om de stikstofuitstoot terug te dringen? Bij het vinden van oplossingen werd de volgende trapsgewijze redeneerlijn gehanteerd:
1. Voorkom uitstoot van stikstofoxiden (NOx) in de bouwproductie en gebruiksfase;
2. Als voorkomen niet mogelijk is: gebruik duurzame energie (zonder NOx uitstoot) voor productieprocessen en bouwplaatsmaterieel;
3. Als voorkomen niet mogelijk is evenals gebruik van duurzame energie: zet in op maximale reductie van resterende uitstoot van NOx in de bouwproductie en gebruiksfase.
Concreet
Er zijn voor de korte termijn diverse maatregelen mogelijk die al veel effect hebben op de stikstofuitstoot. Zo kan slimme bouwlogistiek veel vervuilende ritten van vrachtwagens en bestelbusjes besparen (schatting reductie tot 70%); is het mogelijk om onder geconditioneerde omstandigheden in fabrieken complete prefab afgemonteerde bouwcomponenten te produceren (‘industrieel bouwen’); kan het gebruik van dieselaggregaten worden voorkomen door in te zetten op alternatieve stroomopwekkers.
Verder kan ingezet worden op elektrisch bouwmaterieel (kranen, rijdend materieel) als onderdeel van een emissiearme bouwplaats en kan veel stikstofemissie worden voorkomen als daar bij de bouwplanning rekening mee wordt gehouden.
Ook kan meteen vanaf de start gezorgd worden voor een (groene) E-netaansluiting op de bouwplaats (betere afstemming met nutsbedrijven); kan het stationair laten draaien van machines door een standaard start/stop-systeem worden verminderd en kan door alleen met EURO VI-norm dieselmotoren in te zetten, de emissie sterk worden verlaagd.
De stikstofdata die De Bouwcampus bij de Versnellingstafel inbracht, gaven inzicht waarmee de deelnemers al in korte tijd tot deze voorstellen voor concrete maatregelen kwamen om de stikstofstop te helpen opheffen.
(Lees verder onder de foto.)
Urgentie
Om de bouw vlot te trekken is prioritering van urgentie en coördinatie over de bouwopgaven heen nodig. Een breed gedragen beeld van de stikstofuitstoot van de bouw (bouw- en gebruiksfase) is daarbij een voorwaarde. Gebieds(regie) die de implementatie van genoemde maatregelen organiseert en de nakoming ervan afdwingt.
Alleen zo kan op korte termijn, wellicht al binnen een half jaar, project voor project ontheffing worden verleend op basis van de belofte nul NOx-emissie.
Ook vanuit opdrachtgeverszijde is urgentie gewenst. Door specifiek stikstof-nul te gaan aanbesteden én contracteren wordt de markt gestimuleerd om bestaande maatregelen breed toe te passen en nieuwe oplossingen aan te dragen.
Laten we weer gaan bouwen!
Deelnemers van de Versnellingstafel zien met deze maatregelen én goede rolverdeling kansen om een deel van de woningbouw vlot te trekken. De Verstedelijkingsalliantie daagt projectontwikkelaars uit om met De Bouwcampus en de deelnemers aan de Versnellingstafel zo snel mogelijk een, door de Programma Aanpak Stikstof (PAS) uitspraak, vastgelopen woningbouwproject te gaan herbeoordelen zodat er weer woningen gebouwd kunnen gaan worden.
Vertegenwoordigers
De voorstellen voor maatregelen in dit bericht zijn tot stand gekomen tijdens een Versnellingstafel, georganiseerd door De Bouwcampus, met vertegenwoordigers van Royal HaskoningDHV, Koninklijke BAM Groep, Radboud Universiteit, Dura Vermeer, TNO Advies en Onderzoek, 3D Makers Zone, De Verkeersonderneming, Bouwend Nederland en Cepezed. Tauw Advies- en Ingenieursbureau en TU Delft Botanische tuin brachten kennis in.
Meer informatie over de opheffing van de stikstofstop Bouwcampus
