Afgedankte energiezuinige lampen zoals tl-buizen, spaar- en ledlampen, moeten door professionals apart worden gehouden en worden ingeleverd voor recycling. Dit is ook een vastgelegde verplichting in het Bouwbesluit. Toch belandt er nog elk jaar een aanzienlijke hoeveelheid elektrisch afval (apparaten en verlichting) in het restafval. Om dat te voorkomen heeft Stichting OPEN de website wecyclevoorbedrijven.nl gelanceerd. Dit nieuwe B2B-platform maakt gratis, veilig en verantwoord afdanken van e-waste nog veel gemakkelijker.
Inleverpunt lampen en armaturen vinden
Op wecyclevoorbedrijven.nl vinden installateurs namelijk via een handige zoekfunctie in een handomdraai een marktpartij (Wecycle-inleverpunt) bij hen in de buurt die afgedankte lampen en armaturen inneemt. En niet alleen dat, maar ook ander elektrisch afval dat bij renovatieklussen vrijkomt, zoals defecte zonnepanelen of koel-/vriesapparatuur.
Een deel van de Wecycle-inleverpunten bestaat uit technische groothandels of milieustraten. Deze nemen elektrisch afval in zonder vergoeding voor de materiaalwaarde. Dit is vooral aantrekkelijk voor ‘kostenstromen’ zoals koel-/vriesapparatuur, lampen en zonnepanelen.
Er zijn echter ook e-wastestromen die nog een zekere materiaalwaarde vertegenwoordigen, zoals metalen armaturen, cv-ketels en boilers. Dan kan het lonen om op de website ’materiaalvergoeding voor apparaten met waarde’ aan te vinken. Vervolgens kom je uit bij een metaalrecycler of zogeheten CENELEC-verwerker die niet alleen het elektrisch afval gratis inneemt, maar (vaak) ook een vergoeding voor de materiaalwaarde uitkeert.
En dan is er natuurlijk altijd nog de optie om e-waste te laten ophalen door Stichting OPEN. Bekijk dan wel eerst even de spelregels op de website van Stichting OPEN, stichting-open.org. Een combinatie van beide kan natuurlijk ook: waardestromen zelf wegbrengen, en kostenstromen gratis laten ophalen. Zo kan het afdanken van oude lampen en armaturen een aantrekkelijke businesscase worden!
Zelf Wecycle-inleverpunt worden
En over businesscases gesproken: er is inmiddels een landelijk dekkend netwerk van Wecycle-inzamelpunten. Want Stichting OPEN maakt zich er hard voor om het bedrijven zo gemakkelijk mogelijk te maken om elektrisch afval conform wet- en regelgeving af te danken. En daarom is de ambitie om dit netwerk verder uit te breiden met nog meer regionale partijen die als Wecycle-inleverpunt willen fungeren. Immers: hoe fijnmaziger het netwerk van inleverpunten, hoe minder ver bedrijven hoeven te rijden om hun elektrisch afval kwijt te raken. In een sector waar geldt dat ‘tijd is geld’, is dat geen onbelangrijk voordeel.
Voor bedrijven in de bouw en infra kan het om meerdere redenen interessant zijn zich aan te melden als een Wecycle voor bedrijven-inleverpunt. Om te beginnen is het een stukje extra service richting de eigen klanten, die op deze manier een laagdrempelige oplossing kan worden geboden voor afgedankte lampen, armaturen en ander elektrisch afval. Het zet bedrijven bovendien op de kaart als speler die duurzaamheid en circulariteit hoog op de agenda heeft staan.
En last but not least kan het financieel interessant zijn: dankzij een stimuleringsregeling van Stichting OPEN is er een vergoeding voor verschillende apparaten die worden ingenomen en klanten gescheiden afgeven aan een CENELEC-gecertificeerde verwerker. En dit nog boven op de eventuele materiaalwaarde die bedrijven zelf kunnen onderhandelen, bijvoorbeeld voor armaturen! Hiervoor dienen ze wel te voldoen aan de toetredingsgrondslagen voor de stimuleringsregeling (zoals het hebben van een risico- en veiligheidsplan en dat zij voldoen aan arbo- en milieuwet- en regelgeving).
Meer informatie over deze aantrekkelijke optie is hier te lezen. Of lees de blog op onze website over dit onderwerp van Gied van Hoorn, bestuurslid van Stichting OPEN en directeur van LightRec, belangenbehartiger voor de verlichtingssector.
EU ‘goes led’
Er is vanuit LightRec overigens ook nog ander nieuws, namelijk dat sinds vorig jaar (2023) de EU gestart is met het definitief uitfaseren van spaarlampen en tl-buizen. Daaruit blijkt maar weer dat op het gebied van (technische) verduurzaming de ontwikkelingen razendsnel gaan. Wat tien jaar geleden innovatief en duurzaam was, kan anno 2024 alweer achterhaald zijn. Een aansprekend voorbeeld daarvan is de spaarlamp. De ooit de gedroomde opvolger van de niet-duurzame gloeilamp is inmiddels zelf ook rechts ingehaald door de ledlamp, die niet alleen nog energiezuiniger is maar ook minder belastend voor het milieu. Daarom doet de EU spaarlampen en tl-buizen nu dan ook echt in de ban.
Verbod op spaar- lampen en TL
Sinds eind februari 2023 is het voor fabrikanten verboden spaarlampen tot 150 watt
op de Europese markt te brengen. Ook tl-fluorescentiebuizen met een levensduur van minstens 25.000 branduren, alsmede tl-buizen van het type T2 en T12 mogen niet meer geproduceerd worden. Voor tl-fluorescentiebuizen van het type T5 en T8 geldt dat verbod inmiddels ook, sinds eind augustus 2023. En sinds 1 september 2023 mogen ook grotere tl-buizen T8 van 60, 120 en 150 cm niet meer worden geproduceerd. Tot slot is de productie van G4, GY6.35 en G9 halogeenlampen inmiddels verboden (al zijn er enkele uitzonderingen).
Kortom, ‘EU goes led’. Een belangrijke aanjager van deze ontwikkeling is overigens de RoHS richtlijn (Restriction of Hazardous Substances – red.), ook wel Richtlijn 2011/65/EU genoemd. Die bepaalt dat het gebruik van gevaarlijke stoffen in elektronische apparatuur, waaronder verlichting, moet worden beperkt. Een aangezien tl-buizen en spaarlampen een kleine hoeveelheid kwik bevatten, is het logisch dat deze niet meer geproduceerd en – op termijn – verkocht mogen worden. Dat laatste betekent overigens ook dat het onverminderd belangrijk blijft om oude spaarlampen en tl-buizen (en de bijbehorende armaturen) niet zonder meer bij het grofvuil te gooien, maar bij speciale lampen-recyclepunten in te leveren. Dat mes snijdt overigens een twee kanten, want dit type lampen bevatten ook veel waardevolle grondstoffen die gerecycled kunnen worden.
Ecodesign
En de toekomst? Die zal ongetwijfeld ook voor ledlampen en led -armaturen gaan toebewegen naar (meer) circulair productontwerp. Het Europees Parlement heeft immers vorig jaar de zogeheten ecodesignwet goedgekeurd. Circulair productontwerp moet daardoor de norm worden: producten moeten herstelbaar en recycleerbaar zijn.
In ons land, maar ook in Europees verband, maakt de LightRec zich hier hard voor. Samen met haar achterban – ketenpartners en zo’n 650 producenten en importeurs van energiezuinige lampen en armaturen – ontplooit deze belangenbehartiger nieuwe initiatieven. Door belanghebbenden te informeren over ontwikkelingen, en door samen te werken met onderzoeksinstituten, overheden en andere partijen in Nederland en Europa die aan circulariteit willen bijdragen.
Lees ook:
Energiecrisis: extra impuls verduurzaming bedrijfspanden.
